(‘DrqI Dn nf afpxf’ pMjfb dy iewk
ipMz bfry ihMdI ivwc iliKaf igaf nfvl hY. ieh nfvl pMjfb dy ipMzF bfry
ilKy bhuqy nfvlF qoN ies leI vwKrf hY ik ies ivwc pMjfb dy pyNzU dilqF dI
ijs dsLf df vrxn hY, Auh hux qwk bhuq Gwt pMjfbI nfvlF ivwc pRgt hoeI hY.
bysLk ieh nfvl 1970ivaF ivwc Cipaf sI, pr pMjfb dy sfihqk jgq ivwc ies dI
koeI bhuqI crcf nhIN hoeI. asIN ies nfvl nUM vqn ivwc lVIvfr Cfpx df PYslf
kIqf hY. pysL hY ies dI cOdvIN iksLq. pihlIaF iksLqF pVHn leI ipCly aMk
dyKo. jy quhfzy kol ipCly aMk sFBy hoey nhIN hn qF sfnUM eI-myl Byjo.
quhfnUM Auh aMk Byj ky sfnUM KusSI hovygI -sMpfdk)
41
cmfrIaF afpxy mrdF dy kihx anusfr mUMh-hnHyry hI cODrIaF dIaF hvylIaF vwl
qur peIaF. kuwJ mrd cODrIaF df pRqIkrm jfxn leI cgfn ivwc iekwTy ho gey
aqy bfkI lok Gfh Koqx leI afpxIaF cfdrF aqy rMby lY ky bfhr inkl gey.
cmfrIaF muVdy pYrIN muV afeIaF aqy afpxy mrdF nUM kosdIaF cODrIaF nUM
gflHF kwZx lwgIaF. cODrIaF ny AuhnF nUM cmHfrlI dy bfhroN KUh dy nyiVAuN
hI moV idwqf sI aqy nfl hI AuhnF nUM bhuq burIaF gwlF khIaF sn. pRisMnI
afpxf tokrf suwtdI hoeI guwsy BrI avfjL ivwc bolI:
“sUl pey moey cODrIaF nUM. sfQoN kMm nhIN krfAuxf qF nf shI, abfqbf bolx
df kI hwk hY.”
“moieaF dy afpxy GrIN vI mfvF BYxF hYgIaF, burf kMm AuhnF dy nfl krn.”
cmfrIaF, cODrIaF nUM gflHF kwZdIaF afpxI-afpxI afp bIqI suxf rhIaF sn ik
Gfh Koqx gey mrd vI vfps af gey. Auh bhuq iKwJy hoey sn. AuhnF dy afAux
`qy aOrqF df rOlf bMd ho igaf. qfieaf bsMqf jLmIn AuWqy afpxI cfdr suwt ky
bYT igaf aqy afpxy isr nUM dohF hwQF ivwc PVdf hoieaf boilaf:
“kihr Kudf df, afdmI, afdmI df rfjLk bx bYTf hY. eynf hMkfr qF sLfied
bfdsLfhF nUM vI nhIN huMdf hoxf ijMnf ies ipMz dy cODrIaF df ho igaf hY.”
“kI hoieaf qfieaf?” sMqU ny Auqsukqf nfl puwiCaf. Auhdy vwloN juafb dyx
qoN pihlF hI kflI aqy jIqU vI moiZaF AuWqy cfdrF rwKI aqy hwQF ivwc rMby
ltkfeI af gey. qfey bsMqy ny AuhnF nUM dyKidaF hI puwiCaf:
“qusIN ikwDr gey sI?”
“ipMz dy pwCm `c[[[ gwpIaF dy KyqF vwl.”
“kI hoieaf[[[ muV ikAuN afey?”
“coa qwk qF iksy ny kuC nhIN ikhf. vwzy rfh AuWqy quiraf jFidaF nUM vI
iksy ny nhIN roikaf pr ijAuN hI KyqF vwl muVy qF gwpIaF dy zFgF vfly
muMizaF ny rok idwqf.” kflI ny juafb idwqf.
“mYN dwKx vwl igaf sI. myry nfl inwkU df amrU sI. asIN qkIey qoN prHy jf
ky zMzI vwl muVy qF cODrI munsLI df puwq myrI vwl lfTI Aulfrdf boilaf ik
jy Auhdy Kyq ivwc igaf qF lwqF qoV dAUgf.”
“cfrIN pfsIN nfkfbMdI kIqI hoeI hY. svyry muhwly dIaF kuC qIvINaF jMgl
pfxI leI KyqF ivwc jf ky bYTIaF hI sn ik cODrIaF dy muMizaF ny AuhnF nUM
AuTf idwqf aqy Auh hwQF ivwc nfly PVI KUh vwl dOV afeIaF.”
eyny icr ivwc igafno ny isr qoN tokrf lfh ky drvfjLy vwl suwt idwqf aqy
ibPrI hoeI avfjL ivwc bolI:
“mYN moey bylf isMG aqy munsLI dy Gr kdy nhIN jfAUNgI. moieaf pflf lfTI lY
ky myry ipwCy dOiVaf aqy myrI guwq PV leI. mYN vI moey nUM tokry nfl
kuwitaf.” igafno nUM ieh kihMidaF-kihMidaF afpxIaF CfqIaF ivwc ksk ijhI
mihsUs hoeI aqy Auhdf guwsf hor vI vwD igaf. “moey byiewjLqI krn `qy AuWqr
afey hn.”
sfry lok igafno vwl dyKx lwgy. ijhVIaF qIvINaF cODrIaF dIaF hvylIaF vwl
geIaF sn, AuhnF ny afpxf afpxf duKFq suxfieaf qF qfieaf bsMqf AuWcI avfjL
ivwc boilaf:
“sfzIaF nohF-DIaF dI byiewjLqI krn vfly ieh kOx huMdy hn. asIN iehnF dIaF
nohF-DIaF dI byiewjLqI krFgy.”
Auhdy kol KVHy nOjvfn cmfrF dIaF rgF PVkx lwgIaF. bMqU kflI dI bFh PVdf
hoieaf boilaf:
“kflI, quro lfTIaF lY ky ijhVf vI sflf rfh `c afvy Auhdf isr pfV idE. awj
GroN mrn jF mfrn df PYslf kr ky quro.”
kflI df iDafn pfly vwl sI aqy Auh bhuq gMBIrqf nfl soc irhf sI ik Auhdy
koloN igafno dI byiewjLqI df bdlf lY ky rhygf. Auhny bMqU vwl iDafn nfl
dyiKaf aqy sfry lokF nUM sMboiDq ho ky boilaf:
“kMm krnf aqy krvfAuxf AuhnF dI aqy sfzI mrjLI hY pr AuhnF nUM sfzy muhwly
dIaF qIvINaF aqy kuVIaF dI byiewjLqI krn df koeI hwk nhIN.”
“bfby Pwqy aqy qUM hI slfh idwqI sI ik qIvINaF nUM svyry cODrIaF dI hvylI
ivwc kMm krn jfxf cfhIdf.” bMqU ny ivaMg kridaF ikhf.
“sfnUM kI pqf sI ik Auh iehnF dI byiewjLqI krn `qy AuqfrU ho jfxgy.”
sfry lok cODrIaF dI ijLafdqI df shI juafb dyx bfry soc rhy sn ik bwgf
dOVdf dOVdf cgfn ivwc afieaf. Auhdf sfh Puwilaf hoieaf sI. Auhdy ipwCy
ipwCy gflHF kwZdf hoieaf pflf af irhf sI. AuhnUM dyKidaF hI kflI BVk ipaf
aqy lpk ky AuhdI vwl vwDdf hoieaf boilaf:
“KVH jf afpxI mF idaf Xfrf. mYN qyrI bdmfsLI kwZdF.”
“PVH lAu sfly nUM. jdoN ieh sfnUM afpxy muhwly aqy KyqF ivwc afAux qoN rok
skdy hn qF iehnF df sfzy muhwly `c afAux df kI kMm.”
kflI nUM afpxI vwl afAuNdf dyK pflf iTTk igaf aqy ipwCy muV ipaf pr kflI
ny dOV ky AuhnUM glI dy moV dy nyVy PV ilaf aqy isr dy vflF qoN PV ky
AuhnUM JMjoVdf hoieaf boilaf:
“qyry `qy koeI anoKI jvfnI afeI hY. Aus afpxI mF `qy quM hwQ cuwikaf. mYN
qyrf KUn pI jfAUNgf.”
kflI ny pfly ny cMgI qrHF JMjoiVaf aqy Auhdy icwqVF `qy lwq mfrdf hoieaf
boilaf:
“jy iPr kdI eydF dI hrkq kIqI qF kwcy nUM Kf jfAUNgf.”
kflI jdoN cgfn ivwc vfps afieaf qF bhuq sMqusLt sI. bwgy df sfh TIk hoieaf
qF keI jixaF ny iekwiTaF hI Auhdy AuWqy svflF dI vfsLV kr idwqI. Auh
hklfAuNdf boilaf, “mYN coa `c bYTf sI, pflf pwiTaF dI pMz cuwkI af irhf
sI. Auh myry njLdIk pMz suwt ky dm lYx lwgf aqy sfh lYx qoN bfad mYnUM pMz
cukfAux nUM ikhf. myry nFh krn `qy Auhny mYnUM gflHF kwZIaF. mYN vI juafb
`c gflHF kwZIaF qF Auh mYnUM DmkIaF dyx lwgf. Auhdy jvfb `c mYN afpxI DoqI
KolH idwqI qF Auh myry ipwCy dOV ipaf.”
lok iKViKVf ky hws pey aqy kuwJ plF leI sB-kuwJ Buwl gey. qfieaf bsMqf
ipafr nfl gflH kwZ ky bwgy dIaF sLrfrqF df ijLkr krn lwgf.
cmfrF df mn svyr dIaF GtnfvF ivwc Pisaf hoieaf sI ik dfsU cONkIdfr ZMzorf
iptdf af igaf aqy ijLafdfqr cmfrF nUM cgfn ivwc iekwTy dyK ky AuWcI avfjL
ivwc boilaf:
“koeI cmfr cODrIaF dy KyqF ivwc, AuhnF ivclIaF zMzIaF `qy, AuhnF dy muhwly
dIaF glIaF ivwc, ipMz dIaF dukfnF `qy nhIN af skdf. jo afAUgf, afpxy kIqy
dI sjLf pfAUgf.”
“AuhnF nUM kih deIN afpxy KyqF nUM afpxI mF[[[” qfey bsMqy ny jLor nfl
QuwkidaF ikhf aqy Aus dy nyVy KVHy lok rOlf pfAux lwgy.
dfsU cmHfrlI ivwc ZMzorf ipwtx qoN bfad cODrIaF dy muhwilaF vwl muV igaf.
Auh QoVHy QoVHy smyN bfad AuWcI avfjL ivwc kihMdf:
“ipMz dI pMcfieq ny PYslf kIqf hY ik koeI ijLmINdfr, dukfndfr cmfrF nUM
afpxI hvylI, mkfn, Kyq aqy dukfn `qy nf afAux dyvy. AuhnF nUM kMm `qy nf
lfey. jo koeI eydF krUgf, ipMz vfly Aus df huwkf-pfxI bMd kr dyxgy.”
ZMzory qoN bfad zfktr ny ivsLndfs ny huwky dI nVI Cwz idwqI aqy cMnx isMG
nUM awK mfr ky iesLfrf krdf boilaf:
“cfcf qIrQ rfmf, iehnF ZMzoiraF df koeI Pfiedf nhIN . pRolyqfrI qbky nfl
ijLafdqI ho rhI hY.” mhfsLy dI dukfn AuWqy bYTy cODrI zfktr AuWqy njLr
suwt iek dUsry vwl dyK ky muskrf pey. zfktr huwky dy do-cfr hor ksL iKwc
ky boilaf:
“sfrI dunIaF cmfrF dy nfl hY. ikAuN cMnx ishF?”
Auhny hF ivwc isr ihlfieaf qF mhfsLf hsdf hoieaf boilaf:
“afqmf aqy prmfqmf ivwc qF sfrI isRsLtI mMnI jFdI sI, qUM qy cMnx isMG kd
qoN sfrf sMsfr bx gey ho.”
zfktr ny josL ivwc af ky ikhf:
“mYN glq nhIN kih irhf . sfry dysL dy imhnqksL, sfrI dunIaF dy lok, ipMz
dy cmfrF dy nfl hn. sfzy ipMz ivwc ienklfb vwl ieh pihlf kdm hY. ijMnf
ijLafdf jLulm vDygf, AunI hI klfs-stRgl qyjL hoAUgI aqy afiKr ivwc
pRolyqfrI jmfq dI ijwq hoAUgI aqy pYdfvfr dy qmfm sfDn - jLmInF, msLInF -
jnqf dI mlkIaq bx jfxgIaF.”
AuWQy bYTy lok zfktr dy mUMhoN ies qrHF dIaF gwlF pihlI vfr nhIN sux rhy
sn. pr jdoN Auh ipMz dy lokF bfry bolx lwgf qF mhfsLf BVk ipaf:
“jf qUM vI afpxf zMzf-zyrf cuwk ky cmHfrlI `c clf jf. qUM AuhnF nUM sky
sLrIk bxf irhf hYN.”
zfktr mhfsLy nUM Auqyijq hoieaf dyK ky hor vI ijLafdf josL ivwc af igaf
aqy AuhnUM rUs dy ienklfb ivwcoN AudfhrnF dy ky smJfAux lwgf. jdoN zfktr
boldf hI igaf qF mhfsLf AuhnUM iJVkdf hoieaf boilaf:
“dyK ivsLndfsf, qUM afpxf ajIjL hYN. mYnUM isrP eynf hI dws dy ik qUM
cmfrF dy shfry ipMz ivwc ijLMdgI kwt skdf hYN?”
zfktr dy jvfb dyx qoN pihlF hI mMgU ny pwiTaF dI pMz mhfsLy dy QVHy AuWqy
suwt idwqI. mhfsLf hry pwTy dyK ky KusL ho igaf aqy Auhdy vwl vwDdf hoieaf
boilaf:
“cODrI hrnfm isMG nUM khIN ik mOkf kwZ ky iewDr df vI cwkr lf jfvy.”
“mhfsLf jI, awj bhuq kMm hY. cODrI jI afp vI pwTy-dwQy ivwc lwgy hoey hn.”
mMgU dy jfx bfad zfktr boilaf:
“ieh cmfrF ivwc kflI Byz hY, iPPQ kflimst hY, rIaYksLnrI burjLvf lokF df
ipwTU hY. eydF dy lok hI pRolyqfrI ienklfb nUM sfboqfjL krdy hn.”
mhfsLf zfktr dI gwl axsuxI krky cODrI munsLI nUM kihx lwgf:
“cODrI, dyK lf, mMgU dy bfp ny cODrI hrnfm isMG qoN pMj sO rupweIey AuDfr
ley sn. Auh sfrI Aumr kMm krdf mr igaf pr krjLf nhIN lwQf. pMj-swq sfl qF
iehnUM vI cODrI df kMm krdy nUM ho gey hoxgy. qUM vI eydF df kfmf rwK
lYNdf qF arfm nfl rihMdf. sfrI cmHfrlI ny kMm krn qoN nFh kr idwqI hY pr
mMgU nFh nhIN kr skdf.”
“ieh slyvrI (gulfmI) dI insLfnI hY. slyvrI qoN bfad jgIrdfrI isstm afieaf.
ies qoN bfad pUMjIvfd aqy ies df Kfqmf krky hux smfjvfd afeygf.” zfktr ny
ikhf.
“ivsLndfsf, sfnUM vI gwl kr lYx dy. jdoN df qUM afieaF tr-tr lfeI hoeI hY.
jy qUM cmfrF dy hwk `c ijLafdf gwlF kryNgf qF qyrf huwkf-pfxI bMd kr idwqf
jfeygf.” cODrI munsLI ny gwusy BrI avfjL ivwc ikhf.
“asIN Gr-Gr ivwc, glI-glI ivwc, ipMz-ipMz ivwc ies stRgl dI Kbr phuMcf
dyvFgy aqy sfrf ielfkf quhfzy iKlfP KVf ho jfAUgf.” zfktr ny josL ivwc
ikhf.
“qyrI gwl qyry Gr ivwc koeI nhIN suxdf, bfhr kOx suxygf.” mhfsLy ny mjLfk
kridaF ikhf.
dupihr qoN bfad bhuq sfry cODrI kMm-kfj qoN ivhly ho ky mhfsLy dI dukfn
`qy iekwTy ho gey. cODrI bylf isMG ny dwisaf ik “awj cmfrF dI pUrI
nfkfbMdI kIqI geI. cmfrIaF kMm krn afeIaF qF AuhnF nUM gflHF kwZ ky moV
idwqf igaf. ijhVy cmfr Gfh Koqx afey AuhnF nUM dOVf idwqf igaf. svyry
cmfrIaF jMgl-pfxI leI KyqF ivwc afeIaF qF muMizaF nUM dyK ky Auh nfly hwQF
ivwc PVI dOV geIaF. sfilaF nUM do idnF ivwc hosL af jfAUgf[[[ kwlH qwk kMn
PV ky nwk nf rwgVx qF nF bdl idAu.”
zfktr AuhnF dIaF gwlF ivwc dKl dyx dI koisLsL krdf qF AuhnF ivwcoN
koeI-nf-koeI AuhnUM JfV idMdf aqy Auh Audfs aqy Kisafxf ijhf ho ky huwkf
guVguVfAuNdf hoieaf ieh soc ky afpxy afp nUM qswlI idMdf ik ienklfb afAux
qoN bfad Auh iek-iek qoN bdlf lvygf.
cMnx isMG cmfrF dy pwK ivwc bolx lwgf qF bhuq sfry cODrI iekwTy hI AuhnUM
gflHF kwZx lwgy aqy Auh vI Kisafxf-ijhf ho ky cuwp ho igaf. zfktr AuhnUM
AuWTx df iesLfrf krdf hoieaf boilaf:
“ies qbky dy hux idn pUry hox vfly hn. iraYksLnrI qbkf jdoN Kqm hox `qy
afAuNdf qF Aus ivwc PRstrysLn af jFdI hY.”
zfktr lokF dI dur-dur ivwc cMnx isMG nUM nfl lY ky afpxI dukfn `qy af
igaf.
sLfm nUM cODrI aqy cmfr iek-dUsry qoN alwg afpxy-afpxy kMm kfj ivwc ruJ
gey. zfktr ivsLndfs afpxI dukfn `qy bYTf ipMz ivwc cwl rhy jmfqI-sMGrsL
nUM ivafpk rUp idMdf hoieaf ienklfb dy kdmF dI cfp suxdf irhf.
42
cODrIaF dy bfeIkft dy pihly kuwJ idn cmfrF df vqIrf ies qrHF irhf ijvyN
Auh CuwtI `qy hox. cmfrIaF cgfn ivwc byrI dy hyTF bYTIaF sUq dIaF awtIaF
atyrdIaF afps ivwc gwpF-swLpF mfrdIaF aqy cODrIaF nUM gflHF kwZdIaF. mrd
CkVI, cOpt aqy qfsL Kyz ky idn gujfrdy. jIqU aqy bMqU ies dOrfn sLihr df
cwkr vI lf afey sn.
cOQy idn cmHfrlI `qy bfeIkft df asr mihsUs hox lwgf. aMn dy nfl nfl bflx
aqy pfQIaF vI Kqm hox lwgIaF aqy AuhnF nUM icMqf hox lwgI ik jy bfeIkft
Kqm nf hoieaf qF sLfied PfikaF qwk nObq af jfeygI. pr Auh iek-dUsry df
hONslf vDfAuNdy rhy. ies hflq ny AuhnF nUM afps ivwc bhuq nyVHy kr idwqf.
aOrqF afps ivwc bhuq Gwt lVdIaF JgVdIaF. Auh sfry iksy ikly ivwc iGrI POj
vFg cOks rihMdy hoey iek-dUjy df hwQ vtfAuNdy.
pMjvyN idn pRIqo dy Gr ivwc Kfx nUM kuwJ nhIN sI. Auh corI-iCwpIN mMgU kol
geI aqy roNdI hoeI Pirafd krn lwgI ik inwkU aqy amrU nUM cODrI dI hvylI
kMm idvf dyvy. mMgU ny muhwly dy lokF vwloN rOlf pfAux dI gwl kIqI qF Auh
BVk peI:
“awg lwgy muhwly nUM. myry bwcy BuwK nfl ivlk rhy hn. Auh mYnUM ikhVy
pkvfn pkf ky Byjdy hn. qUM AuhnF nUM kMm idvf dy, muhwly nUM mYN afpxy afp
sMBfl lAUNgI.”
mMgU GroN inkilaf hI sI ik igafno ny kflI nUM Kbr idwqI ik pRIqo ny inwkU
aqy amrU nUM cODrI dI hvylI ivwc kMm idvfAux leI mMgU nUM ikhf hY. kflI
Jwt hI pRIqo dy Gr igaf aqy Auhdy BuwK nfl ivlk rhy bwicaF nUM dyK ky
Aulty pYrIN vfps af igaf. Auhny afpxy anfj df GVf cuwikaf aqy pRIqo dy kol
jf ky boilaf:
“cfcI, lY inafixaF nUM rotI pkf ky iKlf. ieh musIbq asIN mMgI nhIN hY,
sfzy `qy jLbrdsqI TosI geI hY. hONslf rwK. jy rotI KfvFgy qF sfry KfvFgy,
BuwKy rhFgy qF sfry rhFgy.”
kflI dI gwl suxky pRIqo df mn KusL ho igaf aqy Auh afpxI hrkq `qy
sLrimMdI-ijhI hoeI bolI:
“dyK nf, mYN aftf mMgx mMgU dy Gr geI sI. Auh hoieaf cODrI df ipwTU [[[
kihx lwgf, Pfky ikAuN kwt rhI hYN - cODrI nUM kih ky amrU nUM kMm idvf
idMdf hF. mYN nFh kr idwqI[[[ mYN sfP kih idwqf ik Pfky kwt lvFgy pr
muhwly df sfQ nhIN CwzFgy.”
kflI cuwpcfp AuhdIaF gwlF suxdf irhf aqy AuhnUM hONslf dy ky bfby Pwqy dy
Gr clf igaf. bfby dy Gr vI Kfx leI kuwJ nhIN sI aqy kmjLorI nfl Auhdy gl
ivwcoN avfjL nhIN inkl rhI sI. AuWQoN Auh qfeI inhflI dy Gr igaf qF Auh vI
ies qrHF df duwK hI lY ky bYT geI. bMqU df josL vI bhuq TMZf pY igaf sI.
qfey bsMqy dy kol igaf qF Auh vI Audfs ijhf mMjy `qy lMmf ipaf sI. kflI ny
hfl puwiCaf qF AuWTx dI koisLsL krdf hoieaf boilaf:
“pihlF do rotIaF KFdf sI, iPr iek `qy af igaF, hux awDI `qy, kwlH cwpf rih
jfAUgI aqy prsoN sLfied Pfkf kwtxf pvy.”
kflI iPkr ivwc zuwibaf afpxy Gr af igaf aqy kuwJ dyr qwk bYTf irhf. AuhnUM
mihsUs ho irhf sI ik muhwly dy lokF df hONslf tuwt irhf sI. kuwJ
imlxf-imlfAuxf vI nhIN aqy byiewjLqI alwg hovygI.
KyqF ivwc hVF df pfxI suwk igaf sI aqy icknI jLmIn AuWqy pypVIaF ijhIaF bx
geIaF sn. mwkI dy zMzlF dIaF jVHF ijvyN ikvyN Aus ivwc PsIaF hoeIaF sn aqy
Auh kumlfAux lwgy sn. cODrIaF ny afpxy skUl ivwc pVHdy inafixaF nUM vI
gozI dy kMm AuWqy lf ilaf sI. cODrfxIaF ny Zor-zMgr sFB ley sn. pr AuhnF
dIaF axQwk koisLsLF dy bfvjUd mwkI dI bcI-KucI Psl brbfd ho rhI sI.
hr cODrI bfjIgrF dy koiTaF qwk jf afieaf sI. bhuqy bfjIgr guz-guzfeI df
kMm krnf hI nhIN cfhuMdy sn. hjLfr hjLfr nKry krn bfad jy koeI mMndf sI qF
Auh duwgxI idhfVI mMgdf sI. bfhr qoN kMm krn leI koeI cmfr iqafr nhIN sI
ikAuNik iek qF AuhnF leI afpxy ipMz ivwc hI bhuq kMm sI, dUjf afpxI brfdrI
df vI ilhfjL sI. grmI dy sqfey hoey aqy Qkfvt nfl cUr cODrI cmfrF nUM
gflHF kwZdy AuhnF dI hTDrmI aqy mUrKqf nUM kosdy rihMdy aqy mn hI mn
cfhuMdy ik JgVy df jldI qoN jldI inptfrf ho jfvy. cmfr suwk rhI mwkI nUM
dyK ky idl hI idl ivwc kuVdy aqy cODrIaF nUM burf-Blf kihMdy ik afpxy hwT
nfl Psl brbfd kr rhy hn.
ies JgVy dy sLurU dy idnF ivwc CwjU sLfh aqy mhfsLf donoN KusL sn. AuhnF
nUM KusLI ies gwl dI sI ik Gr bYiTaF-ibTfieaF hI muPq pwTy iml rhy sn.
iqMn idn qwk qF cODrI AuhnF dy Gr pwTy phuMcfAuNdy rhy pr bfad ivwc AuhnF
ny bMd kr idwqf. CwjU sLfh ny cOQy idn bylf isMG kol isLkfieq kIqI qF Auh
BVk ipaf aqy CwjU sLfh nfl qlK avfjL ivwc boilaf ik Auh AuhdI mwJ leI pwTy
ilafvy qF afpxf zMgr-bwCf sFBy. jLrUrq hY qF afp jf ky Auhdy Kyq `coN pwTy
vwZ ilafvy. Auh Auhdf nOkr nhIN.
CwjU sLfh nUM dUsrf nuksfn ieh hoieaf ik AuhdI dukfn `qy ivwkrI bMd ho
geI. cODrI lok lUx qyl qoN ibnF Gwt hI cIjLF KRIddy sn. Auhdy ijLafdf gfhk
cmfr hI sn ijhnF nUM afpxI hr jLrUrq leI Auhdy kol afAuxf pYNdf sI.
pMjvyN idn cODrI hrnfm isMG dy Kyq ivwc pwTy ilafAuNidaF rfh ivwc mhfsLy
qIrQ rfm dI grdn ivwc vl pY igaf. Auh bhuq musLikl nfl ipMz qwk phuMicaf
aqy afpxI dukfn qoN QoVHf prHy hI pwiTaF dI BrI suwt ky bYT igaf. AuhnUM
inZfl dyK ky GVMm cODrI QVHy qoN hyTF Auqr afieaf aqy hsdf hoieaf boilaf:
“rMzIaF nUM vI crKf kwqxf pY igaf hY. mhfsLy, pwTy Zoxy zMzImfrF aqy
sUdKorF dy vws dI gwl nhIN.”
mhfsLy nUM guwsf qF bhuq afieaf pr Auh gwl nUM tfldf hoieaf boilaf:
“iehnF cmfrF ny nwk ivwc dm kr idwqf hY. sfly Pfky kwt rhy hn pr sIs nhIN
invfAuNdy.”
zfktr ivsLndfs cihkdf hoieaf boilaf:
“cfcf qIrQ rfmf, pRolyqfrI dunIaf dI sB qoN vwzI ienklfbI qfkq hY. AuhnF
dy awgy koeI nhIN Tihr skdf. AuhnF df mukfblf lwKF kRoVF POjF df mflk rUs
df mhfrfjf, jLfr nf kr swikaf qF ies ipMz dy cODrI iks bfg dI mUlI hn.”
mhfsLy ny GUr ky zfktr vwl dyiKaf aqy qlK avfjL ivwc boilaf:
“ivsLndfsf, ies vyly dOV jf iewQoN. sfrI Aumr dI rwKI-rKfeI ivgV jfAUgI.”
“ieMpIrIailst aqy kYptilst qbky afpxI hfr qoN pihlF buKlfht df isLkfr ho
hI jFdy hn. Aus vyly AuhnF nUM afpxy-prfey df hosL nhIN rihMdf.”
zfktr mhfsLy dy jvfb dI AuzIk kIqy ibnF hI qyjL-qyjL kdm cuwkdf glI ivwc
vV igaf qF ik kfmryz tihl isMG nfl nvIN siQqI bfry gwlbfq kr sky.
cmHfrlI dy KUh AuWqy bYTf kflI, zfktr nUM dyKidaF hI AuWT ky Auhdy vwl
viDaf.
“zfktr jI, mYN quhfzf hI rsqf dyK irhf sI.”
“qUM myry nfl nf af. coa dy rsqy tfhlIaF dI iJVI ivwc phuMc jf. mYN kfmryz
tihl isMG nUM lY ky AuWQy afAuNdf. AuWQy mIitMg krFgy.” zfktr awgy vwD
igaf.
kflI nUM zfktr dy rvweIey `qy kuwJ hYrfnI vI hoeI aqy kuwJ guwsf vI
afieaf. pr Auh AuWQy hI ruk igaf. pr ies afs nfl Auh tfhlIaF dI iJVI vwl
qur ipaf ik sLfied Auh kuJ mdd kr skx aqy PfikaF qwk nObq nf afvy.
idn kfPI Zl igaf sI jdoN kflI nUM zfktr aqy kfmryz tihl isMG iJVI vwl
afAuNdy idKfeI idwqy. Auh Auqsukqf nfl AuhnF dI AuzIk krn lwgf aqy AuhnF
dI rPqfr susq dyK Auh AuhnF vwl vwD igaf. Auh AuhnF dy kol phuMicaf qF
tihl isMG ny lfl slfm krky kflI dy nfl hwQ imlfieaf. AuhnUM tihl isMG dy
nfl hwQ imlf ky KusLI hoeI ikAuNik grIb qoN grIb jwt vI cmfr dy nfl hwQ
nhIN imlfAuNdf sI.
iJVI dy kol phuMc ky Auh GuMm ky coa ivwc zUMGy toey dI Zlfn ivwc jf bYTy.
kfmryz tihl isMG ny zfktr aqy kflI nUM isgrt dy ky afp vI isgrt sulgf leI
aqy do cfr ksL iKwc ky boilaf:
“kfmryz, kI pujIsLn hY. zfktr pihlF qUM dws ik kYptilst kYNp df kI hfl
hY?”
“AuhnF dy kdm zgmgf gey hn. afpxI hfr qoN pihlF Auh buKlfht df isLkfr ho
gey hn. AuhnF ivwc afpsI Puwt pYx lwgI hY.” zfktr josL ivwc af igaf.
“AuhnF AuWqy QoVHf-ijhf dbfa hor pfieaf jfey qF Auh mYdfn Cwz dyxgy.”
kfmryz tihl isMG zfktr dI hr gwl `qy isr ihlfAuNdf irhf aqy pihlI isgrt
Kqm ho geI qF Auhdy nfl hI nvIN isgrt sulgf ky kflI vwl dyKdf hoieaf
boilaf:
“kfmryz, qyry muhwly `c kI pujIsLn hY?”
“bhuq burI hY.” kflI ny Jwt juafb idwqf aqy iPr afpxI gwl dI ivafiKaf krdf
hoieaf boilaf:
“kuwC lokF kol cuwilHaF ivwc bflx leI bflx aqy pkfAux leI aMn nhIN hY.
AuhnF dy hONsly tuwt rhy hn. iek aOrq qF cODrI hrnfm isMG dy kfmy mMgU dy
Gr geI sI ik Auh Auhdy Gr vfly aqy puwq nUM kMm idvf dyvy. mYN AuhnUM
afpxf sfrf aMn idwqf qF iPr ikqy jf ky Auhny afpxf ierfdf bdilaf.”
“kfmrzy, qyrI aproc irPfrimst (suDfrvfdI) hY. eydF dIaF gwlF nfl pRolyqfrI
qbky dI ienklfbI siprt kmjLor ho jFdI hY. AuhnF nUM smJfAu ik kurbfnI leI
iqafr rihx [[[ awCf awgy dws.”
kflI hYrfnI nfl Auhdy vwl dyKdf hoieaf boilaf:
“jy ieh hflq rhI qF lok ijLafdf qoN ijLafdf iek do idn hor kwZ skxgy. kMm
DMdf imldf nhIN, pihlF pYsf nhIN hY [[[ eydF dI hflq ivwc Auh ikMny idn
mukfblf krngy. iek idn Pfkf kwtxf ipaf qF Auh cODrIaF dy pYrF `c jf
izgxgy.”
kfmryz tihl isMG soc ivwc pY igaf aqy zfktr nUM sMboiDq huMdf boilaf:
“kfmryz, eydF lwgdf hY ik qyyry ipMz ivwc pRolyqfrI qbky dI jQybMdI kmjLor
hY aqy iehnF dI jQybMdI AudoN hI kmjLor huMdI hY jdoN AuhnF dy ijLhn sfP
nf hox aqy Auh afeIizlOjIklI ajy kwcy hox[[[ myry iKafl ivwc qUM smyN qoN
pihlF hI stRgl sLurU krf idwqI hY.”
“kfmryz, myrf iKafl hY ik pRolyqfrI qbky df ijLhn stRgl dy dOrfn hI pwkf
huMdf hY. ieh gwl ieiqhfsk hvfilaF nfl vI iswD ho jFdI hY. rUs ivwc pihlf
ienklfb ies leI kfmXfb nhIN hoieaf sI ikAuNik jnqf ny pihlF koeI stRgl
nhIN kIqI sI.”
“pr dUsry kfmXfb ienklfb nfl ieh gwl vI iswD huMdI hY ik pRolyqfrI qbky dy
ijLhn jdoN sfP hox aqy Auh afeIizlOjIklI pwky hox qF kfmXfbI XkInI hY.”
kfmryz tihl isMG ny juafb idwqf.
hnHyrf vwD igaf sI aqy AuhnF dI bihs df koeI aMq njLr nhIN afAuNdf sI.
kflI bycYnI nfl pfsf bdldf hoieaf boilaf:
“jy qusIN aMn df bMdobsq kr idAu qF bfeIkft jfrI rwiKaf jf skdf hY.”
“kfmryz, mYN qYnUM pihlF vI smJf cuwikaf hF ik ieh gwl ienklfbI siprt dy
iKlfP hY. [[[ myry iKafl ivwc ies bfry pRfpygMZy dI rPqfr qyjL kr dyxI
cfhIdI hY. ies mukfmI (sQfnk) stRgl nUM ‘mfs mUvmYNt’ bxfAuxf jLrUrI hY[[[
kfmryz smF af igaf hY ik asIN KulH ky mYdfn ivwc af jfeIey aqy jlisaF df
pRogrfm sLurU kIqf jfvy. pihlf jlsf quhfzy ipMz ivwc hI kIqf jfvygf.” tihl
isMG ny zfktr nUM sMboiDq huMidaF ikhf.
“iks idn?” zfktr ny Auqsukqf nfl puwiCaf.
“prsoN sLfm nUM rwK lAu. ipMz ivwc jlsy leI lMmI-cOVI iqafrI dI jLrUrq
nhIN .”
“TIk hY.” zfktr ny KusL ho ky juafb idwqf aqy Auh kwpVy JfVdy hoey AuWT
KVHy hoey aqy lfl-slfm kih ky afpxy-afpxy ipMz vwl ho qury.
GoVyvfhy dI zMzI qwk kflI aqy zfktr nfl nfl afey. zfktr AuhnUM smJfAuNdf
irhf ik ipMz dI ies CotI-ijhI stRgl nUM ikvyN jnqf dy sMGrsL ivwc bdl
idwqf jfeygf. pr kflI df ieh soc ky idl bYTdf jf irhf sI ik lok kwlH nUM
Kfx-pIx df bMdobsq nf kr sky qF Auh cODrIaF dy pYrF AuWqy jf izgxgy. zMzI
dy kol af ky kflI coa dy rsqy rfhIN aqy zfktr KyqF ivwc dI huMdf hoieaf
ipMz vwl nUM ho quiraf.
kflI dy Gr phuMcidaF hI igafno af geI aqy Auhdy kMn ivwc bolI:
“qUM afpxf sfrf aMn pRIqo nUM dy idwqf?”
“qYnUM ikhny dwisaf?”
“mYnUM pqf.” Auh cihkdI hoeI bolI:
“pr ieh dws qUM hux ikwQoN KfAUNgf? kI BuwKf rhUMgf?”
“mYN vI bfkI muhwly dy nfl hF.”
“ieh lY rotI.” igafno ny JolI ivwcoN rotIaF kwZ ky Auhdy hwQF `qy rwK
idwqIaF. kflI hYrfnI nfl AuhdI vwl dyKx lwgf.
igafno dy jfx bfad CyqIN hI pRIqo aMdr afeI qF kflI df rMg Pk ho igaf.
pRIqo suMGdI hoeI bolI:
“vy kflI, aMb dy acfr dI KusLbU af rhI hY[[[ kI qyry Gr ivwc acfr hYgf?”
rotIaF iblkul sfhmxy peIaF sn. ies leI kflI koisLsL krn dy bfvjUd vI AuhnF
nUM lukf nf sikaf aqy acfr cuwk ky pRIqo dI qlI `qy rwK idwqf.
“rotI ikwQoN ilafieaF [[[ kI qUM afp pkfeI sI?” sB-kuwJ df pqf huMidaF vI
pRIqo ny puwiCaf.
“cfcI, qYnUM acfr cfhIdf sI, Auh iml igaf.” kflI ny qlK avfjL ivwc ikhf.
“mYN qF puwCx afeI sI ik rotI pkfAuxI hY qF aftf dy dy.” Auh hwsdI hwsdI
bfhr inkl geI.
kflI izAuZI nUM qflf lf ky cgfn ivwc af igaf. AuWQy qfieaf bsMqf, jIqU,
bMqU, sMqU, bfbf Pwqf aqy muhwly dy keI hor mrd bYTy afps ivwc slfh-msLvrf
kr rhy sn. kuwJ dUrI `qy muhwly dIaF qIvINaF Kusr-Pusr ivwc lwgIaF hoeIaF
sn. donF dy sfhmxy iek hI smwisaf sI ik PfikaF qoN ikvyN bicaf jfvy.
qIvINaF bwicaF dI sMhu Kf rhIaF sn ik AuhnF kol Kfx pIx nUM kuwC nhIN hY.
iek zMg iek-awDI rotI KfDI hY aqy bfkI idn pfxI pI-pI ky iZwz Biraf hY.
mrd vI ieh roxf ro rhy sn. AuhnF dy iPkrF Bry, gMBIr aqy zry hoey ichry
Klfa ivwc ies qrHF GUr rhy sn ijvyN asmfn qoN mINh dI afs hovy. ijhnF lokF
dy GrF ivwc aMn swcmuwc Kqm ho igaf sI Auh bhuq Audfs sn.
“qfieaf, hux kI bxUgf?” jIqU ny gMBIr avfjL `c puwiCaf.
“mYN kI dwsF.”
“Aus vyly qF qUM cODrI bixaf hoieaf sI hux kihMdf ik kI dwsF.”
kuwJ lokF ny jIqU df smrQn kIqf aqy kuwJ lok qfey bsMqy df pwK lYx lwgy.
bihs-mubfsy qoN lMG ky jdoN Auh gflI-gloc aqy hwQf-pfeI qwk phuMc gey qF
bfbf Pwqf AuhnF nUM smJfAuNdf hoieaf boilaf:
“dyKo, afps `c nf lVo. BuwK nfl aMqVIaF pihlF hI kmjLor ho geIaF hn.
ijLafdf bology qF idnF `qy jf pAugy[[[ iekwT ivwc bVI qfkq hY[[[ hONslf
rwKo[[[ jo kuwC vI krnf hY iek muwT ho ky kro.” kflI bfby Pwqy dI gwl df
smrQn krdf hoieaf kihx lwgf:
“ijLafdf bolx nfl BuwK Gwt nhIN hoAUgI, vDygI hI. qfey bsMqy nfl ikAuN
lVdy ho. bfeIkft df PYslf sfiraF ny rwl ky kIqf sI, iekwly qfey bsMqy ny
nhIN kIqf sI.”
“kflI qUM idn kwt skdF, qyry kol aMn vI hY aqy pYsy vI[[[ pr AuhnF lokF df
kI bxUgf ijhnF dy iZwzF dy nfl nfl Gr vI KflI hn.” sMqU ny ikhf.
“myry kol ijMnf aMn sI mYN cfcI pRIqo nUM dy idwqf hY. jy XkIn nhIN qF
AuhqoN puwC lAu.” kflI ny AuqyijLq avfjL ivwc jvfb idwqf.
“pRIqo nUM aMn dy idwqf qF kI ho igaf. qYnUM pwky-pkfey pkvfn af jFdy hn.”
bMqU ny ikhf. kflI jvfb ivwc kuwJ nf kih sikaf. bfkI lokF ny isrP AuhdI
vwl iDafn nfl dyiKaf aqy afpxf sfrf duwK-drd Buwl ky muskrf pey.
sMqU aqy jIqU bfeIkft Kqm krn aqy cODrIaF qoN mfPI mMg lYx leI jLor pf rhy
sn ik kflI AuWQoN AuWT ky clf igaf. Auh QoVHI dUr hI igaf sI ik bMqU vwl
Juwkdf hoieaf sMqU boilaf:
“kOx ilaf ky idMdf, iehdy leI pkvfn?”
“igafno[[[” Auhny sMqU dy kMn ivwc ikhf.
“mYN ieh qF suixaf sI donF df afps ivwc awK-mtwkf cwl irhf hY.” sMqU
boilaf.
“awK-mtwkf qF purfxI gwl ho geI hY[[[ pRIqoN qoN kdy puwCIN, Auh qYnUM
pUrI khfxI dwsUgI.”
kflI coa QfxIN huMdf hoieaf lflU Blvfn dI hvylI clf igaf. lohy dIaF cfdrF
vflf Pftk bMd sI. kflI ny hOlI dyxI Auhdf iek pwt KolH idwqf. Blvfn vrFZy
qoN bfhr iekwlf lMmf ipaf sI. kflI nUM afpxI vwl afAuNdf dyK ky Auh AuWT
ipaf aqy AuWcI avfjL ivwc llkfrdf hoieaf boilaf:
“kOx hY?”
“mYN hF [[[ kflI, mfKy df puwq.” kflI ny Auhdy vwl qyjL kdm puwtidaF ikhf.
lflU Blvfn df lihjf iekdm nrm ho igaf. kflI jdoN Auhdy mMjy kol phuMicaf
qF lflU Blvfn ny puwiCaf:
“suxf, ikvyN afieaF?”
“bhuq jLrUrI kMm afieaF.” kih ky kflI ruk igaf.
kflI ny kuwJ plF leI koeI jvfb nf idwqf qF Blvfn dy iPr puwiCaf. kflI
ruwk-ruwk ky boilaf:
“cmHfrlI dy keI GrF ivwc aMn df iek dfxf nhIN hY. iksy ny awDI rotI KfDI
hY aqy iksy ny cwpf; kuC lokF ny qF pfxI pI-pI ky iZwz Biraf.”
lflU Blvfn soc ivwc pY igaf aqy kuwJ plF bfad boilaf:
“qF iPr myry koloN kI cfhuMdy ho?”
“jy qusIN do mn aMn dy idAuN qF sfzy lokF dy do-cfr idn inkl jfxgy.”
lflU Blvfn iPr soc ivwc pY igaf aqy bhuq Audfs avfjL ivwc boilaf:
“kflI dfs, mYN qYnUM do dI bjfey cfr mn aMn dy idMdf pr mYN bcn df bwiJaf
hoieaf hF. jdoN qwk bfeIkft jfrI hY mYN qYnUM pfeIaf aMn nhIN dy skdf.
bfeIkft Kqm ho jfvy qF cfhy ds mn lY jfeIN.”
lflU Blvfn df jvfb sux ky kflI cuwp ho igaf aqy kuwJ plF bfad AuhnUM bMdgI
krky cmHfrlI vwl vfps af igaf. Auh soc irhf sI ik muhwly dy lokF kol jy
Kfx leI anfj huMdf qF sLfied AuhnF nUM igafno vwloN rotI ilafAux dI gwl
eynI nf cuwBdI. jy iksy nUM pqf vI huMdf qF BrI mihPl ivwc ies dI crcf nf
kIqI jFdI. jy AuhnUM Blvfn koloN mn-do-mn anfj iml jFdf aqy Auh sfiraF
ivwc vMz idMdf qF AuWTI hoeI gwl vI dwb jFdI. Auhdf mn iGrnf nfl Br igaf
aqy Auh qfey bsMqy dy sLbdF “jwtF dy jwt Xfr Xfr, corF dy cor Xfr” nUM
duhrfAuNdf hoieaf sfrI rfq pfsy bdldf irhf.
43
mUMh-hnHyry igafno kflI nUM rotI dyx afeI pr Auhny AuhnUM rotI smyq vfps
jfx leI ikhf. igafno ny Auhdy nfl gwl krnI cfhI pr kflI ny AuhnUM bUihEN
bfhr kwZ ky aMdroN kuMzI lf leI.
kflI dI smJ ivwc nhIN sI af irhf ik Auh kI kry. dupihr qwk Auh Gr ivwc
lMmf ipaf irhf. jdoN BuwK df aihsfs jLor PVdf qF Auh AuWT ky pfxI pI lYNdf
aqy iPr lMmf pY jFdf. sLfied Auh sLfm qwk ies qrHF hI lMmf ipaf rihMdf pr
AuhnUM nMd isMG df swdf afAux `qy Gr qoN bfhr inklxf ipaf.
nMd isMG df sunyhf imlx `qy AuhnMU Jwt hI pfdrI df iKafl af igaf. Auh
afpxy afp nUM lfhxqF pfAux lwgf ik zfktr dy ipwCy Bwjx aqy lflU Blvfn awgy
hwQ awzx qoN cMgf qF sI ik Auh pfdrI dy kol jFdf, Auhdy koloN mdd mMgdf
aqy sLfied kuwJ-nf-kuwJ hfsl kr hI lYNdf.
Auh iehnF hI ivcfrF ivwc mgn nMd isMG dI dukfn `qy phuMc igaf. pfdrI vI
AuWQy hI hfjLr sI. kflI df AuWqiraf hoieaf ichrf dyK ky Auh nrm avfjL ivwc
boilaf:
“kI hfl hY kflI dfs, TIk qF hY nf?”
“TIk hF pfdrI jI.” kflI ny AuhnUM bMdgI kridaF juafb idwqf. pfdrI ny Auhdy
vwl mUVHf iKskf idwqf aqy AuhnMU bYTx df iesLfrf krdf boilaf:
“ikvyN, cODrIaF nfl koeI PYslf hoieaf jF nhIN.”
“ajy qF koeI nhIN hoieaf. pr jy ieh hI hfl irhf qF awj kwlH ivwc ho
jfAUgf.”
“mYN qyrI gwl smiJaf nhIN.” pfdrI ny cONk ky ikhf.
“ieh hI ik kuwJ lok Pfky kwt rhy hn aqy kuwJ awDI rotI Kf ky gujLfrf kr
rhy hn. muhwly `c sLfied hI koeI ies qrHF df Gr hoAUgf jo awjkwlH pUrI
rotI KFdf hovy.”
“XIsU msIh rihm kry. afpxy bMidaF dIaF musIbqF dUr kry.” pfdrI ny CfqI
AuWqy krfs df insLfn bxfAuNidaF ikhf aqy iPr kflI vwl Juwkdf hoieaf
boilaf:
“grIb afdmI nUM BuwKf mfrnf sB qoN vwzf pfp hY. ies qrHF dy afdmI nUM svrg
ivwc kdy vI QF nhIN iml skdI[[[ cODrIaF dI ijLafdqI hY.” ieh sux ky nMd
isMG ny vI kuwJ kihxf cfihaf pr pfdrI ny AuhnUM hwQ dy iesLfry nfl rok
idwqf aqy iek-iek sLbd AuWqy jLor idMidaF boilaf:
“jy cmfr iesfeI brfdrI ivwc sLfml ho gey huMdy qF sfzf imsLn iehnF `qy kdI
vI PfikaF dI nObq nf afAux idMdf. asIN bMdy nUM bMdy df rfjLk nhIN mMndy.
pr sfzy leI mjLbUrI hY. mYN iks irsLqy nfl quhfzy muhwly dI mdd krF.”
kflI kol pfdrI dI gwl df koeI jvfb nhIN sI pr Auh iPr vI boilaf:
“pfdrI jI, jy qusIN kuwC aMn dy skdy ho qF jLrUr idAu.”
“aMn dIaF qF borIaF iBjvf idaF pr svfl hY iks irsLqy nfl [[[ ipMz vfly
kihx qF ilaf skdf hF[[[ Auh kihxgy nhIN.”
kflI cuwp irhf qF pfdrI iPr boilaf:
“qyrI gwl hor hY, qUM khyN qF ds-vIh syr anfj qYnUM dy skdf hF.”
kflI ny koeI jvfb nf idwqf. Auhdy mn ivwc vfr-vfr iKafl af irhf sI ik
pfdrI qoN anfj lY ky muhwly ivwc vMz dyvy. sfiraF df Gwt-qoN-Gwt iek zMg
qF inkl jfAUgf. pfdrI ny jdoN afpxI gwl iPr duhrfeI qF kflI ny hwQ joV
idwqy aqy AuWTdf hoieaf boilaf:
“quhfzI imhrbfnI hY. mYnUM hfly jLrUrq nhIN.”
kflI nMd isMG dy Gr qoN inkl ky cgfn ivwc af igaf. AuWQy BuwK dy sqfey lok
afps ivwc lV rhy sn. kflI hOlI dyxI iek pfsy jf bYTf. Auh bhuq hI Audfs
sI. muhwly dy sfry lok bfby Pwqy aqy qfey bsMqy nUM Gyr ky bYTy sn aqy
AuhnF qoN afpxI smwisaf df hwl cfhuMdy sn.
qfieaf bsMqf AuhnF dy vfr vfr puwCx `qy ruaFsf ho ky boilaf:
“hor kI kIqf jf skdf hY. mYN aqy cfcf Pwqf jFdy hF aqy cODrIaF dy pYr
afpxy isr AuWqy rwK ky mfPI mMg lYNdy hF.”
“kuC vI kro, sfQoN BuwK nfl ivlkdy bwcy nhIN dyKy jFdy.” nyVy bYTIaF
qIvINaF ivwcoN iek ny ikhf.
“jy buZfpy ivwc sfzI nwk vZfAuxI cfhuMdy ho qF quhfzI mrjLI[[[ pr iek gwl
soco[[[jy sokf pY jFdf[[[ qF iPr kI krdy[[[ puwqro qusIN Auh idn nhIN
dyKy[[[ jdoN asIN drwKqF dy pwqy, suwky Gfh dIaF jVHF aqy aMbF dIaF igtkF
Kf ky idn kwty sn.” qfieaf bsMqf cuwp ho igaf. AuhdI kflI `qy ingHf peI qF
Auh AuhdI vwl muVdf hoieaf boilaf:
“kflI puwqrf, qUM piVHaf-iliKaf hYN, dys-pRdys GuMm ky afieaF, qUM hI kuwJ
dws.”
qfey bsMqy dI gwl sux ky sfry lok gMBIr ho gey. ies leI iksy nUM vI kflI
AuWqy ivaMg kwsx df iKafl nf afieaf. kflI dIaF awKF iBwjIaF hoeIaF sn. Auh
jLmIn nUM GUrdf hoieaf bhuq hOlI avfjL ivwc boilaf:
“mYN kI dws skdF. myrI smJ `c kuwC nhIN afAuNdf. mYnUM AumId sI ik zfktr
sfzI kuwJ mdd krygf. Auh rojL kihMdf hY ik Auh grIbF dy pwK `c hY. AuhqoN
aMn mMigaf qF Auhny juafb idwqf ik Auh sfzy hwk ivwc jlsf krUgf. Auh bhuq
lMmIaF cOVIaF gwlF krdf hY jo myrI smJ `c nhIN afAuNdIaF.” kflI ruwk ky
iPr boilaf.
“mYN lflU Blvfn kol vI jf afieaf hF. soicaf sI ik Auh idaflU afdmI hY,
mn-do-mn aMn dy dAUgf pr Auh vcnbwD hY. Auh kihMdf hY ik jdoN qwk bfeIkft
jfrI hY Auh iek pfeIaf aMn nhIN dy skdf. bfeIkft Kqm ho jfvy qF mn anfj lY
jfieE.”
kflI dIaF gwlF suxn leI aOrqF nyVy iKsk afeIaF. mrdF AuWqy zUMGI KfmosLI
Cf geI. kflI sfiraF `qy srsrI njLr suwtdf boilaf:
“Aus qoN bfad mYN pfdrI nUM vI imilaf. iewQy afAux qoN pihlF Auhny
afpxy-afp hI mYnUM nMd isMG dy Gr swidaf sI. AuhqoN mdd mMgI qF Auh brfdrI
dIaF gwlF krn lwgf. Auh kihMdf hY ik quhfzI iks irsLqy nfl mdd krF.”
“Auh qF cfhuMdf hY ik asIN iesfeI bx jfeIey[[[” qfey bsMqy ny guwsy BrI
avfjL ivwc ikhf. kflI kuC dyr cuwp rih ky kihx lwgf:
“myrI smJ `c qF kuC nhIN afAuNdf. cODrI vI suKI nhIN, Auh vI bhuq qMg hn.
jy mYN ieh khF ik sfnUM cODrIaF dy kol nhIN jfxf cfhIdf qF bhuq-sfry lokF
nUM myrI gwl burI lwgUgI. ieh kihx nUM myrf mn nhIN mMndf ik asIN cODrIaF
dy pYr PV ky mfPI mMg leIey. ipMz ivwc pihlF hI sfzI koeI iewjLq nhIN,
eydF krn nfl sfrI Aumr AuhnF dIaF gwlF suxnIaF pYxgIaF. asIN kdy vI afpxf
hwk nhIN mMg skFgy. lokF nUM Pfky kwtdy aqy bwicaF nUM BuwK nfl ivlkdy
dyKdf hF qF jI cfhuMdf hY ik huxy jf ky mfPI mMg leIey[[[” kflI ny lMmI
sfh CwzI aqy qfey bsMqy dIaF awKF ivwc Jfkdf boilaf:
“qusIN sfry myry Gr cwlo. iek-iek cIjL dI qlfsLI lY lAu. jo kuwC imly afps
`c vMz ky Kf lvo[[[ myry kol pYsy sn[[[ kuwC izEZI bxfAux `qy lwg gey, kuC
cfcI dy dvf-dfrU `qy Krc ho gey. bfkI corI ho gey aqy jo bcy sn Auh cfcI
dy mrny `qy lwg gey.”
kflI vwloN gwl Kqm krn bfad bhuq icr qwk sfry lok cuwp bYTy rhy. aOrqF
ivwc bYTI mMgU dI mF hMJU pUMJdI bolI:
“iehnF cfr idnF ivwc myrf mMgU suwk ky awDf rih igaf hY. awvl qF rfq nUM
Gr afAuNdf hI nhIN. jy afAuNdf vI hY qF sfrI rfq hfie-hfie krdf hY.”
iPr Auh pRIqo dy kMn dy kol mUMh lY jf ky bolI:
“mMgU kihMdf sI ik amrU nUM Byj dy[[[”
“nf nf [[[” pRIqo ny AuhdI gwl kwtidaF ikhf. “jdoN sfrf muhwlf jfAUgf.”
idn Zl igaf qF lok AuWT KVHy hoey. qIvINaF GrF nUM clIaF geIaF. Auh KUh
qoN pfxI Br ilafeIaF qF mrd nhfAux leI AuWQy phuMc gey. iewkf-duwkf cODrI
isr AuWqy pwiTaF dI BrI leI vwzy rfh AuWqoN dI lMG irhf sI. KUh `qy
nhfAuNdy cmfr AuhnF nUM awKF Br ky dyKdy aqy iPr nhfAux ivwc ruJ jFdy.
sUrj dIaF ikrnF drwKqF dIaF CqrIaF `qy sn jdoN cODrI munsLI aqy Auhdy
ipwCy Auhdf skUl pVHdf muMzf inrMjn isr `qy pwiTaF dIaF BrIaF cuwkI KUh dy
nyVy phuMcy. AuhnF dy ipwCy bylf isMG, idldfr aqy Aujfgr af rhy sn. KUh dy
brfbr af ky inrMjn ny pwiTaF dI BrI isr qoN hyTF suwt idwqI. cODrI munsLI
ny ipwCy muV ky dyiKaf aqy AuhnUM gflH kwZ ky boilaf:
“skUl ivwc kI pVHdYN ik Gr dy kMm-kfj qoN iblkul rih igaF. ds syr Bfr
cuwkx `qy hI iehdI grdn tuwtx lwgdI hY.”
“cODrI, muMzf iek kMm hI krUgf. jF pwTy cuwkUgf jF awKr AuTflUgf.” bylf
isMG ny vI afpxI BrI suwtidaF ikhf:
“iqMn-iqMn Pyry lfAuxy pYNdy hn, grdn qF tuwtUgI hI.”
“pr qUM iehnF cmfrF df hfl dyK. afpxI mF dy Ksm Pfky kwtx zhy af pr kMm
`qy nhIN afAuNdy.” cODrI munsLI ny KUh vwl dyKidaF ikhf aqy iPr AunI hI
AuWcI avfjL ivwc boilaf:
“Auey bsMiqaf, qUM ieh dws quhfzf sfzy ibnF gujLfrf hYgf?” cODrI munsLI ny
do iqMn gflHF hor kwZ idwqIaF.
“cODrI, asIN kdoN ikhf ik sfzf quhfzy ibnF gujLfrf hY. asIN qF sdf ieh hI
kihMdy afey hF ik qusIN sfzy mflk ho aqy asIN quhfzy kfmy. asIN qF eynI hI
Pirafd kIqI sI ik kMm krvf ky mjLdUrI nhIN idAugy qF asIN KfvFgy ikwQoN[[[
qusIN bfeIkft kr idwqf.”
“bsMiqaf, qUM Aus vyly eydF gwlF krdf sI ijvyN POj df sUbydfr hovyN.”
“cODrI, qUM vI qF kpqfn bixaf hoieaf sI.”
cmfr KUh qoN AuWqr ky cODrIaF dy njLdIk af gey. cODrI munsLI aqy bylf isMG
afid vI kuwJ awgy af gey. bylf isMG gflHF kwZdf boilaf:
“Eey kuwiqE cmfro, kuwJ sLrm kro, kuwJ Psl hVF ny brbfd kr idwqI hY aqy
bfkI guzfeI nf hox kfrn suwk rhI hY. jy pRfx dyx nUM iqafr ho qF gwzI dy
hyTF jf ky isr dy idE.”
“qusIN sfnUM Psl dI guzfeI leI swidaf hY?” qfey bsMqy ny ikhf.
“awCf, ieh dwso hux quhfzI kI mnsLf hY?”
“sfzI kI mnsLf hoAUgI. mnsLf mflkF dI huMdI hY. jo quhfzI mnsLf hY dws
idAu.”
qfey bsMqy df jvfb sux ky cODrI munsLI ny inrMjn nUM bMn vwl dOVf idwqf ik
AuWQoN cODrI hrnfm isMG nUM swd ky ilafvy. idldfr nUM lflU Blvfn nUM swdx
leI Byj idwqf aqy afp pwiTaF dI BrI AuWqy bYT ky goizaF nUM Guwtx lwgf.
Auh lgfqfr gflHF kwZ irhf sI aqy afly duafly KVHy lok hws rhy sn.
QoVHI dyr bfad ipMz dy sfry cODrI AuWQy iekwTy ho gey aqy iek vfr iPr
gflHI-gloc sLurU ho igaf. lflU Blvfn cODrI hrnfm isMG aqy cODrI munsLI nUM
iek pfsy lY igaf aqy DImI avfjL ivwc boilaf:
“iewQy hI PYslf kr lvo. ies lVfeI ivwc nf AuhnF nUM kuwC imilaf aqy nf
sfnUM koeI Pfiedf hoieaf hY.”
“zyZ idn dy pYsy dy idAu qF Auh KusL ho jfxgy. ivcfry grIb lok hn. koeI
prfey nhIN afpxy hI cmfr hn.” cODrI hrnfm isMG ny ikhf.
“hr Gr afpxy-afpxy cmfr nUM pYsy dy dyvy.” lflU Blvfn dy ies suJfa df
sfiraF ny smrQn kIqf aqy cmfrF dy kol af ky cODrI hrnfm isMG ny PYslf suxf
idwqf. qfey bsMqy ny vfrI vfrI sfry cmfrF vwl dyiKaf aqy AuhnF dI sihmqI
dyK ky isr Jukf ky boilaf:
“asIN quhfzy dfs hF.”
“iPr kwlH svyry qoN kMm qy af jfAu.”
“kwlH nUM kI, hux qoN hI.” cODrI munsLI ny ikhf aqy jIqU nUM gflH kwZ ky
boilaf:
“lY, ieh BrI hvylI `c suwt af.”
ieh Kbr hnHyrI ivwc AuWzdI DUV vFg Jwt hI sfry ipMz ivwc PYl geI. cmHfrlI
dIaF qIvINaF cODrfxIaF dy GrF vwl dOV geIaF. mrd sOdf lYx leI dukfnF `qy
cly gey. glIaF ivwc cmfr aqy cODrI afps ivwc ies qrHF imldy ijvyN muwdq
qoN ivCVy hoey hox. cODrfxIaF afpxIaF cmfrIaF nUM dyK ky KusLI ivwc
kihMdIaF:
“nI qUM pMj-Cy idn nhIN afeI qF mn Audfs hox lwgf sI.”
sLfm huuMidaF hI ipMz `qy DUMeyN dI cfdr zUMGI huMdI geI. cmHfrlI dy hr Gr
ivwc awj do-iqMn idnF bfad cuwlHy bly sn. ipMz ivwcoN KulHy hfsy, iKlvfV
aqy gflHF dIaF avfjLF af rhIaF sn.
zfktr ivsLndfs coa ivwc KVHf soc irhf sI ik ies ipMz dy cmfrF dI ijLhnIaq
vI suDfrvfdI hY jo sMGrsL krn dI QF smJOqy `qy AuqfrU ho gey hn.
44
cmHfrlI dy sfry mrd kMm `qy cly gey sn, aOrqF gohf-kUVf krn cODrIaF dIaF
hvylIaF ivwc phuMc geIaF sn. Coty bwcy afpxIaF mfvF jF BYxf dy nfl sn aqy
vwzy bwcy cgfn ivwc rOlf pfAuNdy hoey guwlI-zMzf Kyz rhy sn.
kflI izEZI df drvfjLf bMd krI mMjy `qy ipaf pfsy bdl irhf sI. Auhdf pUrf
sLrIr tuwt irhf sI aqy AuhnUM ies qrHF mihsUs ho irhf sI ijvyN buKfr hovy.
ipCly iek hPqy ivwc GtIaF GtnfvF Auhdy idmfg AuWpr CfeIaF hoeIaF sn. AuhnF
swqF idnF df iek iek pwl AuhdIaF awKF dy sfhmxy GuMm irhf sI pr jdoN
AuhnUM sMqU dy sLbd Xfd afey ik AuhnUM pwky pkfey pkvfn iml rhy hn qF Aus
df idmfg AuWQy hI ruk igaf. igafno dy pRym aqy moh bfry soc ky kdy Auh zr
nfl kMbx lwgdf aqy kdy eynf KusL huMdf ik Auhdf jI cfhuMdf ik Auh Cfl mfr
ky Cwq nUM Coh lvy.
Auh pfxI pI-pI ky BuwK imtfAux df Xqn krdf irhf pr jdoN pfxI iZwz ivwc
Gr-Gr krdf hoieaf Zol vFgU bolx lwgdf qF Auh AuWT bYTdf. Auhdy Gr ivwc
afty dI iek cutkI vI nhIN sI. AuhnUM pCqfvf hox lwgf ik Auhny pRIqo nUM
Kfh-mKfh afpxf sfrf aftf dy idwqf pr ieh soc ky afpxy-afp nUM qswlI dy leI
ik Auh mOkf hI aijhf sI. ieh Xfd krky Auh hYrfn rih igaf ik kwlH svyr qoN
Auhny kuC nhIN KfDf, isrP pfxI pI-pI ky iZwz Biraf hY. Auhny soicaf ik
lflU Blvfn dI hvylI clf jfvy pr Auhdf mn nhIN mMinaf. lflU Blvfn ny Auhdy
nfl ikhVI nykI kIqI hY. musLikl ivwc ijhVf kMm nf afvy Auh afdmI iks kMm
df. jy Auh bulfAUgf qF socFgf.
Auh pfsf bdldf qF Auhdy srIr dy keI ihwisaF ivwc tIsF-ijhIaF AuBrdIaF aqy
Auh iswDf lMmf pY jFdf. AuhnUM iKafl afieaf ik sLfied buKfr nf hovy, BuwK
dy kfrn hI srIr tuwt irhf hY, ieh soc ky AuhdI BuwK iekdm cmk peI. Auh
AuWT ky bYT igaf aqy socx lwgf ik jy nMd isMG dy Gr clf jfvy qF sLfied Auh
rotI iKlf dyvy. prMqU mn ivwc ieh ivcfr afAuNidaF hI Auh Audfs ho igaf ik
nMd isMG ikAuN rotI iKlfAUgf, Auh iesfeI hoieaf, Auhdy nfl kI irsLqf hY.
ipMz ivwc Auhdf iksy dy nfl koeI irsLqf nhIN. ieh soc ky Auh iPr Audfs ho
igaf. igafno dy nfl irsLqf hY pr AuhnUM kOx mMndf hY. Auhny iek zMg rotI
idwqI qF lok quhmqF lfAux lwgy.
kflI soc-soc ky qMg af igaf. iehdy nfl BuwK Gwtx dI bjfey vwDdI geI. Auh
afpxy afp nUM GVIsdf hoieaf AuWiTaf aqy bUhy dy donoN pt KolH ky srdl ivwc
KVH igaf. qyjL Duwp ivwc AuhdIaF awKF pUrI qrHF nhIN KulH rhIaF sn. Auhny
glI ivwc Jfk ky dyiKaf[[[ Auh iblkul KflI sI. iehdy iek isry qoN nMd isMG
dy cmVf kuwtx aqy dUjy isry qoN bwicaF dy guwlI-zMzf Kyzx dI avfjL af rhI
sI.
Auh srdl qoN Auqr ky glI ivwc af igaf. Auhny pRIqo dy drvfjLy `qy ingfh
mfrI. bUhf KulHf sI pr aMdr koeI nhIN sI. Auhdf jIa kIqf ik aMdr jf ky
dyKy ik ikqy koeI rotI peI hovy. afpxy ies iKafl `qy Auh hws ipaf. Auh glI
ivwcoN iPr srdl `qy af igaf.
kuwJ smyN bfad AuhnUM KUh vwloN igafno afAuNdI idKfeI idwqI. kflI ny glI
dy dUsry pfsy iekdm njLr mfrI aqy muskrfAuNdf hoieaf igafno vwl dyKx lwgf.
Auh isr `qy tokrf cuwkI bhuq gMBIr Bfv nfl qur rhI sI aqy AuhdI JolI ivwc
peIaF rotIaF ies qrHF ihldIaF sn ijvyN sfh lY rhIaF hox. kflI bhuq ipafr
aqy idlcspI nfl AuhdI vwl dyKdf irhf pr jdoN igafno df ichrf hor vI gMBIr
ho igaf aqy Auh AuhdI vwl dyKy ibnF hI lMGx lwgI qF Auh glI dy donoN pfsIN
iek vfr iPr dyK ky bhuq hOlI avfjL ivwc boilaf:
“igafno.”
igafno ny AuhdI vwl awK qwk cuwk ky nf dyiKaf pr iek pl leI Auhdy pYr ruk
gey. kflI ny iPr Auhdf nF ilaf qF Auh cONk ky ruk geI.
“boldI ikAuN nhIN.”
kflI ny QoVHI AuWcI avfjL ivwc ikhf. igafno awgy vDx lwgI qF kflI ny srdl
qoN AuWqr ky Auhdf rfh rok ilaf. Auh iek pfsy hwtdI hoeI bolI:
“qUM smJdf hYN ik jdoN qyrf jI cfhy mYnUM bulf lvyN aqy jdoN jIa cfhy
duqkfr dyvyN.”
AuhdI ieh gwl sux ky kflI kuC sLrimMdf-ijhf ho igaf aqy koeI jvfb idwqy
ibnF hI afpxy drvfjLy vwl muV afieaf. igafno do cfr kdm awgy vwD ky ruk
geI aqy iPr AuhdI vwl muV ky JolI ivwc peIaF rotIaF Auhdy hwQ PVf qyjLI
nfl awgy vwD geI.
kflI srdl ivwc KVHf AuhnUM dyKdf irhf aqy jdoN Auh afpxy Gr ivwc dfKl ho
geI qF aMdr af ky mMjy AuWqy bYT igaf aqy rotIaF dI qihaF KolHx lwgf.
rotIaF ivwc guV dI ZylI lpytI hoeI sI. guV dyK ky Auhdf mn llcf igaf aqy
Auhny Auhny guV mUMh vwl vDfieaf pr ruk igaf. Auh soc ivwc zuwibaf hoieaf
rotIaF nUM GUrdf irhf aqy Auhdy aMdr BuwK df aihsfs iekdm imt itaf.
igafno Gr ivwc tokrf suwt ky muVdy pYrIN kflI dy kol af geI aqy drvfjLy dy
donoN dr bMd krky Auhdy sfhmxy af KVHI hoeI. kflI Audfs-ijhf bYTf irhf.
igafno Auhdy hwQ ivwc rotI dyK ky kuC qlK avfjL ivwc bolI:
“iehnUM Kf lY.”
kflI cuwp irhf qF igafno ny Auhdy hwQ ivwcoN rotI lY ky iek burkI qoVI aqy
Auhdy mUMh ivwc pfAuNdI bolI:
“aMn nUM nf durkfr. swq idn isrP ies leI Pfky kwtdy rhy hF qF ik iZwz Br
ky rotI iml sky.” kflI hws ipaf aqy burkI jldI-jldI icwQx lwgf. igafno kol
bYT ky AuhnUM pwKf Jwlx lwgI. kflI AuhdI vwl muskrfAuNdf hoieaf boilaf:
“GVI Br pihlF qF mYnUM ies qrHF durkfr ky geI sI ijvyN myrI sLkl qoN nPrq
hovy.”
igafno cuwpcfp pwKf JldI rhI aqy iPr iqwKI avfjL ivwc bolI:
“mYN kdy qYnUM Dwky nhIN idwqy, kuwiqaF dI qrHF nhIN iJVikaf.”
kflI dy mUMh dI burkI gl ivwc hI ruk geI aqy Auh AuhnUM musLikl nfl Qwly
krdf hoieaf boilaf:
“qYnUM kI pqf myrf kdy-kdy kI hfl huMdf hY. lok myry `qy quhmqF lgfAuNdy
hn, mKOl krdy hn[[[ kwlH qUM mYnUM rotI dy ky geI qF sLfied qYnUM pRIqo ny
dyK ilaf sI[[[ jF sMqU ny dyiKaf sI[[[ cgfn ivwc sfiraF dy sfhmxy myrf
mUMh icVf ky ikhf ik qUM bfeIkft rwKxf cfhUMgf ikAuNik qYnUM pwky-pkfey
pkvfn imldy hn.”
igafno AuhdI vwl hor iDafn nfl dyKdI hoeI bolI:
“quhmqF dUjy lfAuNdy hn qy qUM guwsf myry `qy kwZdYN[[[”
kflI AuhnUM smJfAuNdf hoieaf boilaf:
“mYN nhIN cfhuMdf qyry iKlfP koeI burI gwl khy[[[ mYQoN brdfsLq nhIN
huMdf.”
“aqy AuhnF dy sfhmxy cuwp rihMdf hYN aqy myry `qy roab pfAuNdf[[[ mYnUM vI
muhwly dIaf qIvINaf bhuq kuC kihMdIaF hn. ieh rMzI pRIqo qF rojL myrI mF
dy kMnF ivwc PusPusfAuNdI hY. cODrIaF dy muMzy bolIaF mfrdy hn. afpxy
muhwly dy muMzy mYnUM dyK ky KMGdy hn. mYnUM vI guwsf afAuNdf hY pr mYN
qyry `qy nhIN kwZdI. jo hwd qoN vDy qF Auhdf AuWQy hI dfdf-dfVI iek kr
idMdI hF.”
kflI kol AuhdIaF gwlF df koeI juafb nhIN sI. Auh sLrimMdf aqy Audfs-ijhf
hwQ ivwc rotI PV ky bYTf irhf.
“rotI qF Kf lY jF hux iehdy nfl vI nrfjL ho igaf hYN?” igafno ny
muskrfAuNidaF ikhf.
kflI zUMGI soc ivwc zuwibaf hoieaf anmMinaf-ijhf rotI Kfx lwgf.
Auhny rotI Kf leI qF igafno AuWTdI hoeI bolI:
“mYN jfdI hF nhIN qF QoVHy icr bfad iPr Dwky dy ky kwZygF.” igafno drvfjLy
vwl vDx lwgI pr kflI ny bFh PV ky AuhnUM afpxI vwl iKwc ilaf aqy afpxIaF
bFhF ivwc Guwt ky lMmy lMmy sfh lYNdf hoieaf Auhdy srIr dI grmI nUM afpxy
aMdr smfAuNdf irhf.
kuwJ smyN bfad kflI dy hwQ igafno dy srIr dy keI ihwisaF AuWqy rINgx lwgy.
Auh AuhnUM ipwCy DwkdI hoeI bolI:
“bs, ies hI kMm leI qYnUM mYN cMgI lwgdI hF.” kflI Auhdy vwl vwiDaf qF
igafno iek KUMjy ivwc jf KVHI hoeI. kflI Auhdy vwl lpikaf qF Auh twp ky
dUjy KUMjy ivwc clI geI. Auh Aus qrP vwiDaf qF igafno AuWQoN vI dOV peI pr
AuhdI guwq kflI dy hwQ ivwc af geI. igafno dwbI avfjL ivwc hwsdI hoeI
afpxy-afp nUM CuzfAux lwgI pr kflI ny Auhdf srIr iswDf krky AuhnUM afpxI
CfqI nfl lf ilaf aqy pUry jLor nfl jwPI pfAuNdf hoieaf boilaf:
“kI quM afpxy-afp nUM myry nfloN ijLafdf jLor vflI smJdI hYN?”
“jy eydF smJdI qF vfr-vfr durkfrn `qy vI qyry kol nf afAuNdI.” igafno ny
hfrI hoeI avfjL ivwc ikhf.
kflI hwsdf hoieaf mMjy `qy bYT igaf aqy igafno iek GVf mUDf mfr ky Aus
AuWqy bYT geI. kflI bhuq ipafr nfl AuhnUM inhfrdf hoieaf boilaf:
“lokF dIaF quhmqF sux ky mYN kdy PYslf krdf hF ik qyry nfl koeI myl-jol
nhIN rwKUMgf. mYN nhIN cfhuMdf ik myrI vjh nfl qyrI byiewjLqI hovy.”
“aqy qUM myrI byiewjLqI, jdoN mOkf imly kr lvyN.”
“mYN qyrI byiewjLqI kdoN kIqI hY?”
“huxy kI krn lwgf sI. qUM kI smJdF ik ies kMm nfl myrI iewjLq vwDdI hY.”
kflI aqy igafno gwlF ivwc guafcy hoey sn ik glI ivwc lfTI KVkx aqy KMGx dI
avfjL suxfeI idwqI. Auh donoN cONk gey. kflI dy ichry df rMg bdlx lwgf aqy
Auh kuwJ kihx hI lwgf sI ik igafno ny buwlF `qy hwQ rwK ky AuhnUM mnHF kr
idwqf. mMgU cly igaf qF kflI ny sihmI hoeI avfjL ivwc ikhf”
“mMgU igaf.”
igafno Auhdf ziraf aqy sihimaf ichrf dyK ky bolI:
“zr igaF[[[?”
“nhIN, qUM cfhy qF mYN drvfjLf KolH ky vI qYnUM iewQy ibTf skdf hF.”
igafno muskrfAuNdI hoeI drvfjLy vwl vDI pr kflI ny AuhnUM agFh vwD ky PV
ilaf aqy bfhF `c lY ky AuhdIaF gwlF nUM cuMm ky boilaf:
“rfq nUM afeIN.”
igafno afpxIaF gwlF nUM hwQ nfl pUMJdI hoeI ‘hF’ kih ky glI ivwc clI geI.
[[[ (cldf -anuvfd-suKvMq huMdl)
|