smF:1973-74
sQfn: AuWDovfl
Auh ÊOr PrmfAux; ijnHF nUM eys ipMz df
nhIN pqf. ielfky ’c vlYqIaF
dy purfxy ipMz vjoN jfixaf jFdf, AuWDovfl nkodr qihsIl ’c pYNdf hY.
nkodroN Cy mIl dwKx nUM mihqpur; mihqpuroN do-ZfeI mIl lihMdy nUM
AuWDovfl. zFzy mINzy vft eydUM vI Gwt hoAU. sqluj diraf qoN do mIl AuWqr
nUM sI myrf grIb invfs - AuWDovfl. ipMz sfZy iqMn ihwisaF ’c afpy eI vMz
ho igaf. vwzy ihwsy nUM purfxf ipMz kihMdy hn, qy Coty nUM nvF ipMz; dohF
dy ivcfÜy bflmIkI/mËHbIaF dy Gr hn. cUÜ vFg Psy hoey. quMny hoey. rqf ku
ivwQ ’qy visaF cONh ku GrF nUM bfhrly Gr khIdf sI.
ipMz dy iqMn gurduafry hn. iek jwtF qy rfmgVHIaF df sFJf –purfxy ipMz
vfÜf. dUsrf nvyN ipMz vfÜf ‘kwly jwtF df qy aYn ivcfÜy krky
mËHbI/bflmIkIaF df. iksy nUM iksy vI gurduafry jfx qoN kfnUMnI koeI rok
nhIN. sB nUM EN eIN pqf hY ik ikhnUM ikhVy rwb dy Gr jfxf drkfr hY. hF,
jMÖyN cVHn qoN pihlF hryk lfVf iewko rWb dy iqMnIN GrIN mwQf tykdf sI. swB
awCyy Bly dI aÈIrvfd lYNdf sI.
ielfky df nfmI sMq kOl dfs vwzy gurduafry df BfeI sI. iehdf asl nF sI, sMq
kMvl dfs kMvl. ipMz idaF eyhnUM kOl dfs bxf ilaf qy ielfky vfiÜaF eyho
kbUl ilaf. ipMzF vfly nF-kunF eydF hI rwK lYNdy hn. kOl dfs df Kwbf pfsf
nkfrf sI. lwqoN lMÕf. hwQ iblkul KVHf sI. tuMz muiVaf hoieaf sI ieh mMjkI
dy ipMz rUpovfÜ ’c jMimaf sI, nfeIaF dy Gr. af phuMcf AuWDovfl. hIxf bwcf
mF bfp dy iks kMm afAuxf sI. mfpy Bfr smJdy hoxgy. inafxy huMdy nUM hI
iehdy Gr dy iehnUM GnyVIN ibTf ky AuWDovfl Cwz gey. vwzy mhMqF dI syvf ’c
gurduafry cVHf gey. mhMq dyvf dfs qy Drm dfs dovyN mony sI. ipMz vfly
AunHF nUM rozy sfD kihMdy sI. gurduafry dy hfqy ’c ienHF ny gAUaF rwKIaF
huMdIaF sI. ieh sfD afp msF pfT eIN krn jogy sI. idl dy sfÌ sI. ienHF ny
sB gurUaF pIrF dIaF Poto vI gurduafry lfeIaF huMdIaF. ieh vwzI ÈrDf Bfvnf
vfly sI. vwzy mhMqF qoN sMiQaf lY ky kOl dfs ielfky ’c ‘nfmI sMq’ ho igaf
sI. iehdf swjf hwQ pUrf cldf sI. iksy hor df Kwbf cldf sI. ieh dovyN jxy
rÜky vfjf vjf lYNdy. iek ny pwKf clfAuxf; dUjy ny sur dwbxy. iek ny ZolkI
iek pfisEN vjfAuxI dUsry ny dUjy pfisE. vfh beI vfh. ieh vI ajb nËfrf
huMdf hoAUgf. ienHF dohF nUM sfË vjFAuNdy dyK ky lok bVy KuÈ huMdy – keI
ajy vI Xfd krdy hn. vwzy mhMqF dI CFvy kOl dfs pRvfn ciVHaf qy mgroN nfmI
gRMQI qy vwzf ivafiKafkfr ho igaf.
sMq kOl dfs sIgf qF gurduafry df gRMQI hI pr iehny isafsI hlikaF ’c vI
cMgf gFZHf sFZHf kIqf hoieaf sI. votF vyÜy ieh vfhvf Bwj-nwT kr lYNdf sI.
ÈRomxI kmytI dIaF coxF ’c ieh ‘sihjDfrIaF’ dIaF votF vwD bxf lYNdf. bfad
’c eysy KwtI df PÜ KFdf. 1967 ’c iehny Pyrf qorf krky lCmx isEN igwl vyly
ipMz dy pRfiemrI nUM imzl skUl bxfieaf sI. 1969-70 ’c blvMq isMG rfhIN
imzl skUl nUM hfeI krvf ilaf sI. ipMz nUM pwkI sVk pYx vyÜy vI iehny nWT
Bwj kIqI sI.
ielfky ’c vI iehdI vfhvf pwuC-dws sI. ipMz dy Bly kMmF ’c ieh mohrI ho
jFdf sI. ipMz jdoN tUrnfmYNt hoxf iehny kbwzI mYcF dI kumYNtrI vI kr dyxI.
Jk qF iehdI pihlF eI lwQI hoeI sI. kumYNtrI krdy ny iehny kihxf: lY beI,
hux cilaf eI iÈMdI Tfkr df. Kbrdfr ho jE, ieh nhIN iksy dy hwQ afAuxf. jF
kihxf: lY beI gyjI afAux lwgf eI. Pyr Ërf ku atk ky kihxf: hux gyjI jfx
lwgf eI. rok lE jIhny rokxf. afh lY, cly igaf eI gyjI. jF Pyr kihxf: lE
beI kfÜf afieaf eI, bc jfE iehdy qoN. ieh inrf BUMz eI. nfg df bwcf. bfad
’c kfÜy dI awl eI ‘kfÜf nfg’ pY geI. kOl dfs dI rMglI kumYNtrI lokF nUM
Bfa jFdI. bhuiqaF lokF nUM kbwzI ÉuÈ krdI. rihMidaF nUM kOl dfs dy bol.
sfrf mylf KLuÈ.
sMq kOl dfs 1968 dy gyV ’c vlYq dy keI gyVy lf igaf sI. iehdI bVI
bwly-bwly ho geI sI. vlYq vsdy ipMz dy ’lftIey qy rfmgVHIey ÈrDflU iehdI
syvf ’c hfËr rihMdy sI. iehny vfhvf KwtI kmfeI kr leI sI. iek vfrI ieh
vlYqoN typ irkfrzr vI lY afieaf sI. Ehdy ’c apxI afvfË ’c jpujI sfihb qy
rihrfs df pfT Br ilaf. Pyr kI sI. svyry Èfm ieh typ df btx db idMdf. afp
iehny juwly ’c viVaf rihxf. bVf icr BolyL lokF nUM pqf hI nf lwgf, beI sMq
jI afp qF pfT krdf eI nhIN. ieh qF typ eI bolI jFdI sI. lok qF sMq kOl dfs
dy muwKoN pfT swjrf suxnf cfhuMdy sI. cldf pRvfih.
eydF eI iek vfr jYldfrF df sUbydfr jsvMq ishuM idhfVIdfrF nUM cfh dyx igaf
Èrq hfr igaf. sUbydfr jFdf hI kihMdf: dyKo jI, kOl dfs kyzf suhxf pfT krdf
svyry-svyry. igMdU moV ky kihMdf: Cwzo jI pryH, Eh ikhVf afp krdf. ieh qF
mÈIn lwgI hoeI af. sUbydfr khy: E nhIN, BfeI afp boldf. igMdU khy: nhIN
boldf. lwg geI Èrq. dsF dsF rupweIaF dI. dovyN jxy dirafÌq krn qur pey.
gurduafry phuMcy. kI kOqk dyKdy hn: kOl dfs qF rjfeI ’c viVaf bYTf sI, pfT
apxy-afp hoeI jFdf sI. sUbydfr Èrq hfr igaf. eys inwkI ijhI gwl dI bVI
crcf hoeI.
kOl dfs bfby nfnk dy duafry syvfdfr ciVHaf sI. eyQy bih ky ieh PUkF vI mfr
lYNdf sI. hwQ hOÜy vI kr idMdf sI. loVvMdF nUM qvIq vI dy idMdf qy ivafjU
pYsy vI. mfldfr sfmI sI. mOjF eI mOjF sn. pMjy eI iGE ’c. sfPL idl lok
iehnUM gurU smJ mWQf vI tyk idMdy. iehny kdy iksy nUM hoiVaf nf.
eyQy syvf krdI qINvIN nUM Auhdy afdmI ny iehdy nfl dyK ilaf sI. Auhdf bMdf
pRyÈfn hoieaf kOl dfs nUM mfrn nUM pvy. Auh khy: iehnUM sfly lMgVy sfD nUM
mYN nhIN Cwzdf. lokF smJfieaf: Eey koVHIaf, ikEN afvdI imwtI pwtdF. ieh
phuMc vflf sfD af. jfh jFdIN ho jfAU. eyhdy koÜ pYisaF df vI Gftf nhIN.
ieh puls qoN qyrI ZUhI kutvf dAUgf. dyKIN ikqy dhIN dy BulyKy kpfh dy
PwutF nUM mUMh nf mfr bYTIN. QoVHf icr gwl DuKdI rhI. Pyr dwbI dbfeI geI.
nvyN ipMz vfÜy gurduafry df BfeI sMq rfm sI. ieh ipMz dy hI jwtF df puwq
sI. gLujfry jogI gurmuKI jfxdf sI. ieh pMjF BrfvF ’coN qIjy QF sI. CVf.
ÈrIÌ. ieh ihsfb df hI boldf. pMj swq ikWly ËmIn sI ienHF dI; sMnvIaF PslF
inkldIaF sI. bury hfl qy bONky idhfVy. pMjF BfeIaF nUM vMz ky kI afAuxf
sI. ieh sMq kOl dfs dy crnIN lwg igaf. pfT krdf, idn purb mnf lYNdf. gwzI
ruVH peI. Pyr jVHI bUtI vI dyx lg ipaf. ieh Blf purÈ sI. iksy dI vDI GtI
’c nhIN sI afAuNdf. rwb df nF lYx vfÜf Blf purÈ. BgvyN vys ’c rihMdf.
sMq imhr dfs dy awgy ipwCy df iksy nUM Qhu pqf nhIN sI. hF, EN zwbGoeI
vfly iehnUM afsfm qoN jfxdy sI. izgboeI nUM pMjfbIaF zwbGoeI bxf ilaf. eyh
mflvy dy iksy ipMzoN AuWT ky afsfm nUM igaf hoxf. EQoN AuWDovfl af itikaf.
ieh vwzI sfrI qyl nfÜ qr kIqI nroeI zFg hr vyly koÜ rwKdf sI. zFg df
iehnUM vwzf afsrf sI. ieh qurdf eI zFg dI Ety sI. iZck iZck. iehdI swjI
lwq nUM moCf ipaf hoieaf sI. gozy qy igwty dy gwiBEN. tuwtI lwq nUM muVky
joV nhIN sI ipaf. tuwtIaF hwzIaF keI vfr lwq df mfs pfV ky bfhr inkÜ
aFAudIaF. Pyr ieh ËÉm keI icr irsdf rihxf. iehny qurn qoN afqur ho jfxf.
sMq ’qy bVf qrs afAuxf. kdy kdy iehny pwtI bMnH lYxI qF ikqy jf ky ieh TIk
hoxI.
imhr dfs dI ’vfj zfZI kVfkydfr sI. pMcm sur vfÜI. vwzy qVky AuWTdy ny hI
iehny aElwK, aElwK krn lwg jfxf. ieÈnfn krnf. swucy mUMh hoxf. Pyr iËwd ’c
pUry Ëor nfl rfmfiex df pfT ÈurU krnf. pUry joÈ ’c af ky. iehdf qfx eys
gwl ’qy lwgf hoxf ik ieh pfT pihlF ÈurU kry. lok ikqy jpu jI sfihb pihlF
nf sux lYx. iehdI suxfeI bfxI hI pihlF suxn. eysy iËwd ’c ieh apxy pwilEN
pYsy lf ky vwzf sfrf spIkr lY afieaf sI. nfÜ do spIkr. iek df mUMh nvyN
ipMz vwl nUM qy dUsry df purfxy ipMz vwl nUM kr idwqf. jdoN pfT krdf afvfË
Puwl kr idMdf. bVf icr lokF nUM pqf eI nf lwgf ik ieh kI ho irhf sI. jdoN
surq afeI, qF Ébr hoeI ik ieh sfD qF lVfeI krfAU.
aÉIr EhI gwl ho geI. rOÜf pY igaf beI, ieh sfD qF bhuq AuWcI boldf. iehdy
krky sfnUM sfzf jpujI sYhb nhIN suxdf. pihlF AuhnF kOl dfs nUM ikhf: BfeI
jI, qUM bVf purfxf ey; aOh kwl afieaf sfD ikwdF AuWcI pfT krdf. qUM mUMh
nyHry AuWT ky pfT kiraf kr. kOl dfs cflU sI. Gft Gft df pfxI pIqf sI.
iehny ivc hor Pfnf Tok idwqf. kihMdf- gwl AuWcI nIvF bolx dI nhIN. jpujI
sfihb qF pihlF vI sB nUM suxdf hI sI. gwl qF sB kuJ ihsfb ’c rih ky krn dI
hY. kOl dfs jwtF dy hMkfr nUM afrF lfAuNdf sI. kOl dfs dIaF ieÈfiraF nfl
khIaf gwlF bVIaF Éqrnfk sI. ipMz dy Bly dIaF nhIN sn. keI lok iehdy ieÈfry
qy kuC vI krn nUM iqafr ho skdy sI.
moHqbfr bMidaF isr joV mqf pkfieaf. kihMdy: pihlF kOl dfs bolU. Pyr sMq
rfm; qy aÉIr ’c imhr dfs bol lvy. ieh kihMdf: ieh inaF ikhVI ikqfb ’c
iliKaf beI. eys ihsfb sfzI vfrI qF duiphr nUM afAU. Pyr mYN pfT ikhnUM
suxfAuxf? koeI inaF dI gwl kro. moV ky kihMdf: eydF kro, pihlF ijhVf mrËI
bol lvy. sfnUM mMnËUr. mYN aÉIr ’qy nhIN bolxf. dUjf mqf AuWiTaf: pihlF
kOl dfs boly Pyr imhr dfs qy aÉIr ’c sMq rfm. nvyN ipMz df pMc kpUrf
kihMdf: Pyr asIN kI suxnf. EdoN qfeIN qF lok kMmIN kfrIN lwg jFdy af. rwb
df nF qF suwcy mUMh suxINdf. kpUry ny suJf idwqf, eydF kro: pihlF sfzf
BfeI bolU. Pyr imhr dfs qy aKIr ’c kOl dfs boly. purfxy ipMz vfly kihMdy
ieh ikwdF ho skdf? vwzf ipMz qF aYDr vsdf. kpUry ny hukm suxf idwqf: Pyr
ijwdF cldf hY, EdF eI cwlI jfx idE. kpUrf ieh kih ky AuWT ipaf. ‘PYslf ho
igaf’. ‘isafxy’ smJdfr ‘ÌYslf’ sux ky Gro-GrI cly gey. jfxI, AUT ijwdF
awgy bihMdf sI, Esy ruk eI ‘gFh vI bYTI jfieaf krU. eys sbwb, imhr dfs dI
lwq AuWqy ho geI.
sMq rfm qF EN eI Blf bMdf sI; ipMz df vI sI. iksy dI iswDI puwTI ’c
afAuNdf nhIN sI. kOl dfs qy imhr dfs afmHo sfmHxy ho gey. dohF ny bxdf
iÈÈtfcfr bxfeI rwiKaf. afiÉrkfr mhfqmf srIr sn. sMq lok. surjn. sqo guxF
dy mflk. munI jn. sMqoKI. phuMcy hoey. sfDU ibrqI dy. sFq rUhF. EhdI rËf
’c rihx vfÜy. pihlF ienHF ny iek dUjy awgy isr invF ky lMGxf. lokF nUM
ienHF ny iswiKaf dyxI. kihxf: PÜ nIivaF eI ruwKF nUM lgdf, bMidaF qUM mfx
nf krIN. jMglL pfxI jFidaF iek dUjy nUM Juk-Juk nmskfrIaF krnIaF. pr
aMdroN qF ienHF df rwb jfxdf sI.. kOl dfs pUrf Èfqr sI. Gfg isafsqIaF dy
awgy ipwCy quiraf iPiraf sI. imhr dfs pUrf aVHb sI. inrI awg dI nfÜ. pqf
nhIN sI huMdf ikhVy vyly BVk pvy. gwl-gwl ’qy iehny jxy-Kxy nUM susrf
susrf-susrI susrI, krI jfxf. sMq rfm dyvqf afdmI sI. rwb df Bgq. BlI rUh.
iek vfr sMq imhr dfs ny iksy ivafh ’qy inafxy nUM iÈÈkfr ky spIkr vfÜy qoN
qvf lfAux dI ÌrmYÈ kr idqI. puwC-puCfeI qy juafk bk ipaf. kihMdf: mYnUM qF
bfbf jI kihMdy sI ik ‘qUM kuwkVI nUM smJf lY, sfzy kuwkV nUM Brmf lYNdI’
vfÜf qvf luaf ky af. bdnfmI zroN Bly lokF gwl dwb leI. ieh bfby nfnk nUM
vI gÜq bol idMdf. qy hor sBnF nUM vI. gurU goibMd isMG nUM ieh goibMd rfey
hI kihMdf. BfeI jIvn isMG nUM bfbf jYqf afKdf. sMgq isMG nUM sMgqf.
sMq imhr dfs dIaF jtfvF bVIaF lMmIaF lMmIaF sI. Cy Pwut dy eyV gyV ’c qF
ËrUr hoxgIaF; ieh ienHF nUM jog kihMdf sI. hÌqy ’c iek vfrI ieh jog DoNdf.
rIiTaF nfÜ. pihlF rITy BMndf. Pyr AunHF nUM grm pfxI ’c AubfÜdf qy Pyr
TMZy krky rwKdf. Pyr ikqy jf ky Es pfxI nfÜ jog DoNdf. jog Bfrf sI, eys
krky gurduafry dI KUhI qy iehdy vÜ ’c nf afAuNdf. ieh lfgy srpMcF dI jF
cODrIaF dI motr ’qy cly jFdf. iehdf isr Jwgo-Jwg ho jFdf, nfl eI motr df
clHf. ieh kMm pUry idn ’c msIN inbVdf. jog Do ky ieh sfrf idn Dwupy bYTf
rihMdf. Xog sukfAuNdf, sFBdf qy duafly kpVf vÜ ky sMqoKdf.
hfV hovy jF isafÜ, sMq imhr dfs qyV cfdr hI bMnHdf. iehdf DV nMgf huMdf.
iehdf vwzf iZwz, iehdy vÜ ’c nhIN sI aFAuNdf. gogV bfkI dy srIr nfloN awz
eI idsdI sI. apxf Bojn pfxI afpxy hwQIN iqafr krdf. vfhvf sfrf dysI Gy pf
ky. QMdy df ÈukIn sI. Eh vI isrPL dysI Gy df. kuJ muPLqKory vI iehdy
afÜy-duafÜy ho gey sI. ieh Gy nUM iGE qy GYNty nUM GMtf kihMdf. mlveI sI
nf. apxy awgy-ipwCy bfry kdy KuwlH ky nf dsdf. jy iksy ny puwC vI lYxf qF
iehny bs, hUM hF krky tfÜ dyxf. kihxf: E BoilE, sMqF mhfqmf df koeI pqf
itkfxf nhIN huMdf jI. rwb df nF hI pqf huMdf jI. swB dunIaF hI aqf pqf
huMdI hY jI. sfzf duinafvI cIËF nfl moh nhIN huMdf jI qy nf hI nyVqf huMdI
hY jI. gwlF qF ieh bONgIaF eI sI.
kOl dfs ny spIkr qy iek idn cOQy gurU dI bfxI dI ivafiKaf kIqI. lMmI cOVI
iviQaf khI. msflf lf ky. pihlF eyhny kdy eydF kdy nhIN sI kIqf. ieh sMq
kOl dfs df pihlf agn bfx sI. Cwizaf iehny gurU bfby dI bfxI Ehly ho ky.
sbwb bxfeI gurU gRMQ dy pMnf 995 dI 13vIN sqr:
DMnf jt bflmIku btvfrf
gurmuiK pfir pieaf ]mfrU mhlf ô]rhfE]
suxdf imhr dfs kcIcIaF lvy. hwQF qy dMdIaF vwZy. awg bbUlf hoieaf, sMq
imhr dfs. kry qF kI kry. gurduafry nUM jfxo irhf. iswDf hmlf kIiqaF ipMz
dy jwtF nfl vYr pYxf sI. iehdf rMj qF kOl dfs nfl sI. iehny apxy ÈrDfvfnF
nUM isÈkfiraf. koeI gwl nf qurI bxI. imhr dfs nUM afp hI Pfhf lYxf ipaf.
sMq jI mOkf qfVn lwgy. iek idn ibD bx geI. hmyÈF vFg kOl dfs aimRq vyly
KyqF vl nUM jMgl pfxI igaf. imhr dfs ny dyK ilaf. iehny vI mgry iqafrI
PVI. zFg ’qy hwQ Pyiraf. kOl dfs dy ipwCy qur ipaf. kOl dfs BfvNy lMÕf ky
qurdf sI, pr qurdf vfhvf qyj sI. afm afdmI ijMnf hI qur lYNdf sI. imhr dfs
Enf qur nhIN sI skdf. zFg qoN ibnF qF AuWkf eI nhIN sI qur skdf. ieh ihsfb
lf ky quiraf ik muVdy kOl dfs nUM rfh ’c twkr jfvy. ieh BlI hoeI jF kOl
dfs qfV igaf sI ik Eh Ërf ivQ qoN dUsry pfsy ho igaf. imhr dfs ieh msIN
tkiraf mOkf nhIN sI KuMJfAuxf cfhuMdf. kihMdf: Eey sfiÜaf kOilaf. Ërf aYDr
af Eey. mYnUM dwsIN ikhVf bflmIk btvfrf sI, Eey. qyry PÜfny dI Eey…. qyry
iZmkVy dI Eey…. hor vI cMgf mMdf boilaf. kOl dfs dy kuC kihx qoN pihlF hI
zFg vI Ehdy vgfh mfrI. zFg kOl dfs qk nf apVI. rqf ku AurHy rih geI. Blf
eI hoieaf. pr imhr dfs hwQÜ ho igaf. ieh hux qurn jogf nhIN sI. nf EDr
jogf nf EDr. iek lq afsry kuZbf ijhf ho ky KVf. kOl dfs prHy dI ho ky
PurqI nfl apxy gurduafry cly igaf. iÈwdrI lokF vDf cVHf ky gwlF kIqIaF.
keIaF ny kOl dfs df mKLOl bxfieaf. kuJ ny imhr dfs dI bwly bwly kIqI. ipMz
c dohF sfDF dy doKI vI bYTy sI.
Kih bfËI sfDF dI sI. ruk af geI ÈurlIbfjF dy. AunHF lFvf lUqHIaF lfeIaF.
gwlF GV leIaF sI. AunHF imhr dfs dy nF ieh gwl vI pf idwqI. aKy ieh
kihMdf: sOx BFdoN dy mroiVaF qoN zrdf koeI jwt sfD ho igaf. ÈrDflU bIbIaF
rwb dy nF aMn pfxI dy jFdIaF. jwt aMn Ck ky Kf DVI DVI dy zkfr mfiraf kry.
iek mfeI ny ikhf: mhFrfj jI awj Bojn sfzy Ckxf. jwt ÉuÈ beI puC pRqIq hox
lwg peI af; iksy ny Gr swd ky rotI dy syvf kIqI af. hfbiVaf jwt Bojn krn
igaf. rotI Kf leI. qurn lwgf qF bIbI kihMdI: bfbf jI ardfs vI kr idE. jwt
mohirEN kihMdf: hux qF aOKf beI. ardfs qF rotIaF Qwly dwbI geI af. pihlF
dwsxf sI. jwt nUM ardfs qF afAuNdI eI nhIN sI. bIbI vI pwkI inkÜI. hMZI
vrqI hoeI sI. prKxf cfhuMdI sI. kihMdI: bfbf jI kwl nUM vI rotI sfzy Gry
CikE. dyg vI apxy hwQIN iqafr kirE. jwt hux kuiVwkI ’c Ps igaf. socy beI,
aOK df krky sfD bxy sI; mohirEN Pyr afÌq hI af peI. kVfh pRsfid bxfieaf.
pRÈfdf Ckx leI iqafr huMdf jwt KUh ’qy mUMh hwQ Dovy. KUh vgdf sI. gfDI
’qy inafxf bYTf joVI hwky. bOÜd vgx apxI cfly. kuwqf itk itk kry. mfhl
vgy. itMzF afAux jfx. pfxI dIaF itMzF Brky afAux KflI jfx Pyr Brn nUM. jwt
ardfsF kry. awj Ps gey aF. iksy qrHF jfn bcy. vgdy KUh nUM dyK ky jwt ny
ardfs joV leI. jfxo sfh sOKf afieaf. bVf KuÈ hoieaf. Pyr rotI KfDI. iZwz
qoN dI hwQ Pyiraf. ardfs ÈurU kIqI. kihMdf:
itk itk kry tkyrnf
gyVf afvy PyrmF
itMzF afvx jfvx
nOxH krn smyrmF
BfeI ny Kurcf Pyiraf pRym nfÜ
jor nfl bolo jI sqnf[[[m vYgHrU. ieh sux ky Gr dI mfeI dI qswlI nf hoeI.
Eh kihMdI: bfbf jI afh lfgy pwikaF vfilaF ny dUsry bfby nUM rotI CkfeI sI,
Ehny qF bVI lMmI ardfs kIqI sI. jwt moVky ky kihMdf: qUM pwikaF vfilaF dI
qy Es sfD dI rMn bx jf ky. sfzf qF apxf eI quwQ-muwQ af. ieh gwl suxky
lokF bVf hwsxf. iksy kihxf - ieh gwl imhr dfs ny khI af; iksy ny kihxf
nhIN, kOl dfs ny khI. swc qF vYgHrU nUM hI pqf hoAU. ieho gwl mYN vlYq dy
vI iksy bËLurg dy mMUhoN vI suxI sI.
eydUM bfad ienHF dI lfl JMzI rhI. iÈstfcfr dIaF PrËI hwdF Zih geIaF. iewko
Jtky nfl. ryq dI kMD vFgUM. iewt KiVwkf cflU ho igaf. KuMdkbfËI. ieh iek
dUjy dy iKlfPL boldy rihMdy. Pyr iek dUjy df rfh Cwz ky qurdy. kOl dfs rqf
ku soc smJ ky boldf. pr vfr krnoN nf tÜdf. ByV sfDF df sI. nfs lokF df
hoxf sI. ipMz dI BlI iksmq rhI. sFJ bxI rhI. |